kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

egintzaren esparruan. Horixe da Siguanek aipatzen duen bigarren urratsa.
Pizkundeak, hartara, ideologia eta proiektu politiko jakin bati lotuta agertu
ziren. Ideologiari dagokionez, XIX. mendean fase horretara heldu ziren
mugimendu aldarrikatzaile guztiek partekatu zuten antzeko justifikazio
ideologikoa: alemaniar ilustraziotik ekarritako nazioaren ideia. Ideia horrek
espazio geografiko berean finkaturiko komunitate gisa irudikatzen zuen
nazioa: komunitate nazionalak iragan historiko eta kultura komunak
zeuzkan eta kultura hori adierazten zuen hizkuntzaren jabe zen. Funtsean,
nazio-estatuek euren barnean hizkuntza batasuna oinarritzeko baliaturiko
hizkuntza nazionalismoaren teoria bera erabili zuten estaturik gabeko
komunitateek ere.
Azkenik, pizkundeen hirugarren osagarria hizkuntza politika da,
hizkuntza gutxituaren iraupenak beraren gaineko egintza planifikatua
eskatzen baitu Modernitatearen baldintzetan. Politika horrek bi egintza atal
hartzen ditu barnean. Bata linguistikoa, adiera hertsian esanda; horrek
hizkuntza arauaren definizioa dauka helburutzat, hots, hizkuntzaren
kodifikazioa eta batasuna. Bestea, gizartera bideratzen da eta hizkuntzaren
erabilera sustatzea eta “normalizatzea” du xede. (Gerora interbentzio eredu
horiek “corpus planning” eta “status planning” izenez ezagutu dira).
Eusko Pizkundeak aipatu ditugun osagarri tipiko horiek erakusten
ditu, hau da elite kulturalak eratutako mugimendu soziokulturala zen
funtsean eta euskararen gaineko interbentzioa proposatzen zuen; halaz ere,
lotura politiko agerikoak zeuzkan. Mugimenduaren sorreraren testuinguru
soziopolitikoak zerikusia izan zuen ezaugarritze horretan. Bada, euskal
hizkuntza eta kulturari buruzko kezka intelektuala eta kontzientzi hartzea
gizarte aldaketa eta eraso politiko bortitzen testuinguruan sortu eta garatu
zen Euskal Herrian, Frantses Iraultzaren ondorengo Iparraldean eta Foruen
468