kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

populazioaren hazkundeak eragin nabarmenak eduki dituzte kulturaren
esparruan. Besteak beste, kulturaren espezializazio eta zatiketa prozesuak
bide direla, elkarrekin modu konplexuan uztartuta dauden azpiesparruak
edo mikrokosmosak sortu dira, eta horiekin batera, haien barnean
garatutako jarduera intelektualen dibertsifikazioa ere gertatu da (Coser,
1968: 259 eta hur. 360 eta hur.; Shils, 1976: 30-34, 139; Shils, 1977: 138-
139). Kultura eragileek, beraz, gero eta jarduera-eremu berezitu eta
zatikatuagoan dihardute gaur egun.
Horrenbestez, gaur egungo kultura esparruak harreman-sare
korapilatsua osatzen du: era askotako diziplina zientifikoak euren
adarkadura guztiekin, literaturaren alorra eta arteak, askotariko erakunde
akademiko eta ikerkuntza entitateak, argitaletxeak eta hedabideak —
dagozkien merkatu eta bilbe instituzionalekin— baita kultura enpresak ere
aurkitzen ditugu modu trinkoan bilbaturik haren gunean. Orain mende bat
ezezaguna zen konplexotasun maila hori. Izatez, XIX. mendeko gizarte
garatuetan esparru intelektuala literatura eta artearen eremuetara mugaturik
zegoen batik bat. 48
Kulturaren mikrounibertsoen zatiketak eraginak dauzka beste esparru
batzuekin —esparru ekonomikoarekin edo politikoarekin, adibidez—
ezarritako harremanetan. Izan ere, zenbat eta nahasiagoak eta zabalagoak
izan esparruaren harremanak, hainbat eta elkargune gehiago sortzen dira
kulturaren eta merkatuaren artean, kulturaren eta estatuaren artean,
kulturaren eta botere politikoen artean. Hartara, kultura eragileek gaur egun
48 Prozesu berbera gertatu da berandu garatu diren kulturetan, alegia, kultura gutxitu eta
ez ofizialetan. Hartara, mendeko kulturetan ere literatura izan ohi da kultura esparruaren
muina eta idazlea intelektualaren prototipoa. Aldiz, gizarte garatuetako kultura
nagusietan, hots, garapen goiztiarragoa eta bizkorragoa izan dutenetan, instantzia
tekniko eta zientifikoek gero eta garrantzi handiagoa hartu dute kulturgintzaren barruan
(Lamo de Espinosa, 1996: 210).
132