kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

faktoreren mende egon ohi da: gabezia sentimenduen indarraren mende,
batetik —tokian tokiko nahigabearen sakontasuna hainbat eratakoa izan
baitaiteke— eta erasanik dagoen taldearen tamainaren mende, bestetik.
Zalantzarik gabe, bere konplexotasuna kontuan hartuta formulazio
teoriko horrek aurrerapausoa ekarri zuen lehenagoko azalpenen aldean.
Izan ere, ez zuen frustrazioaren eta erasoaren arteko koerlazio
automatikorik ezartzen —doktrina beraren lehen bertsioak egiten zuen
bezala— eta esplotazioa edo gabezia irizpide objektibo soiltzat jotzen ez
zituenez, gizarte egoera batek hobera egiten zuenean ere biolentzia
gertakarien zioa azaldu ahal izateko aukera ematen zuen. Formula hori
egokia izan zitekeen, bestalde, 60ko hamarraldian jazotakoa ulertzeko.
Halaz ere, alderdi psikologikoetan jarritako arretak —Smelserrek eta
ikuspegi estruktural-funtzionalistak egiturazko determinatzaileei emandako
garrantzia alde batera utzita— eztabaida handiak sortu zituen.
1970eko hamarraldiak paradigma aldaketak ekarri zituen gizarte
mugimenduen azterketara. Aldaketa horiek ez ziren izan garai hartara arte
indarrean egondako doktrinen kritikaren emaitza soila. Hein batean,
Mendebaldeko gizarteetan buruturiko eraldaketek eragindako ondoriotzat
ere hartu behar dira. Halatan, mundu intelektualaren barneko faktoreak eta
mundu sozialaren kanpoko gertakariak nahasi ziren gaur egun nagusi diren
eredu teorikoen sorrera unean (Pérez Ledesma, 1994: 82). Ezaguna da
Europan eta Estatu Batuetan 60ko hamarralditik aurrera sortu zen
mugimendu eta protesta uholdea. Mugimendu horien behaketa zuzenak
bertan behera utzi zituen ohiko ikuspegi teorikoen interpretazioak. Une
hartan ezinezkoa zen protesta egintzetan parte hartzen zuten gizakiak
gizabanako anomiko eta irrazionaltzat jotzea. Aitzitik, adituek ikusten
zuten gizaki razionalak zirela, gizartean ondo integratuak, erakundeetako
338