kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

Arestian esan dugunez, 1960/70eko hamarraldietan gertaturiko
kultura susperraldia euskal nazioaren bestelako ikusmoldea zekarren
definizioarekin batera eta, hartara, euskal nazionalismoaren pizkundearekin
batera gauzatu zen. Uztardura horrek, zalantzarik gabe, gaur egunera arte
euskalgintzan ainguraturik egon den erreferentzi markoaren oinarri
nagusiak jarri zituen. Sortzen ari ziren euskal elite kultural eta politiko
gazteek irudikaturiko definizio berrian euskaldunen zapalkuntza kulturalak
jatorri politikoak zeuzkan; ondorioz, mendekotasun horretatik askatzeko
jarduera kulturala lan politikoaren barnean kokatu behar zen. Euskara
euskal nortasun kolektiboaren —eta nazioaren— osagai bilakatu izanak,
ondorio nabarmenak izan zituen euskal hizkuntzaren eta kulturaren
berreskurapen eta modernizazio lanetan. Areago, esanahi berria eman zien
egintza horiei, esanahi politikoa bere zentzurik zabalenean. Halatan,
interpretazio marko horretan, euskararen eta euskal kulturaren aldeko
egintza oro jarduera politikoaren arloan jarri izan zen. Horrenbestez,
1960ko aldaketa kultural eta politikoek abian jarri zuten, zalantzarik gabe,
mugimendu zabalaren egintzaren ondorioz euskal mundu abertzalean
sustraitu zen erreferentzi marko berriaren sorrera prozesua (Benford, Snow
eta Huntek landutako framing process delakoa).
Bestalde, frankismoaren azken garaiko euskal gizartean erresistentzia
nazionalistak ezkutuan burutzen zuen politikagintzak oso adierazpen
mugatuak zituen. Izan ere, egintza politiko nazionalista ez zen gizarte
bizitzaren guneetatik bereizita zegoen esparru publiko batean kokatzen.
Halatan, erregimenak ezarritako debekuen ondorioz, ez zegoen ageriko
jarduera politiko legitimorik bideratzeko aukera handirik. Testuinguru
horretan, frankismoak 60ko hamarkadan baimendutako ekonomi eta gizarte
aldaketek zabalduriko egoera berrian, kulturgintzak berebiziko garrantzia
eskuratu zuen, ez soilik kulturaren adierazpen soil gisa, baita euskal
530