kulturgileak gizarte mugimenduetan - Euskara

lehia oraindik guztiz erabaki barik zegoen garaian, partekatu egin zuten
munduari buruzko baieztapenen sakratutasuna. Ordena tradizionalaren
desagerpenarekin batera, baina, erlijioak galdu egin zuen aldez aurretik
zeukan monopolio kognitibo eta sinbolikoa. Halatan, baztertuta geratu zen
zientziaren mesedetan. Harrezkero, zientziak eskuratu zuen ezagutza
legitimoaren estatutua. Egoera epistemologiko pribilegiatu horren
ondorioz, zientziak kokapen berezia izan du gizartean gaur egunera arte,
eta ezjakinek gurtu eta errespetatu egin dute hark sortutako ezagutza,
lehenago erlijioarena egin zuten bezalaxe.
(…) al menos a ojos de la opinión pública, la ciencia no era de hecho muy
diferente de la tradición: una fuente monolítica de “autoridad” en sentido
genérico (…) El papel legitimador de la ciencia, generalmente entendida de
forma positivista, perpetuaba ideas de verdad que, al menos en la cultura
popular, mantuvieron fuertes lazos con la verdad formular. Las luchas entre
“ciencia y religión” ocultaban el carácter contradictorio de sus pretensiones de
“autoridad incuestionada” (Giddens, 1997: 112, 121).
Hasierako zientziaren eta erlijioaren arteko harreman estua hainbat
lanetan azpimarratutako lotura izan da. 118 Nietzsche aspaldi ohartu zen
zientziaren jardueran jarritako fedea fede erlijiosoaren oinordeko zuzena
zela. 119 Lehen garaiko zientziak, bederen, oso-osoan hartu zuen erlijioak
utzitako ziurtasun sinesteen gunea. Izan ere, zientziaren hastapenetan,
ezagutza zientifikoa erlijioaren eranskina zen eta ez haren aurkaria.
Esaterako, Newtonen aroko fisikaren izpiritua bultzatu zuen ideiaren
118
Ikus, adibidez, Merton, 1977, 1980; Elias, 1994; Whitehead, 1994; Prigogine eta
Stengers, 1990; Giddens, 1997.
119
Honela zioen Nietzschek: Ez dago, zorrotz epaituz gero, “aurresuposturik gabeko”
zientziarik, horrelako zientzia baten pentsamendua pentsaezina da, paralogikoa: beti
egon behar du han filosofia batek, “sinesmen” batek horretatik zientziak norabide bat,
zentzu bat, muga bat, metodo bat, izateko eskubide bat atera dezan (…) Zientziarekiko
gure sinesmena sinesmen metafisiko batean dago beti bermaturik —guk ere egungo
ezagutzaren gizakiok, guk ateo eta antimetafisikook, guk ere geure garra milaka
urtetako sinesmen batek, Platonen sinesmena ere izan zen sinesmen kristau hark
irazekitako su hartatik ateratzen dugu, jainkoa egia delako, egia jainkozkoa delako
sinestetik (Nietzsche, 1997: 171-172).
290