Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

dünya-içindeki varolanları “saf düşünce” haline getirerek eritip yok etmiş
olmuyor muyuz?
İçinde hareket ettiğimiz inceleme sahamızın kapsamında, ontoloji
meselesine dair birkaç kez altını çizdiğimiz şu yapı ve boyut farklannı
esas itibariyle birbirinden hep ayırt etmemiz gerektiğini bir kez daha
vurgulamakta yarar vardır: 1. En yakınımızda olarak karşılaştığımız
dünya-içindeki varolanların (el-altmda-olanların) varlığı; 2. Öncelikle
karşılaştığımız varolandan hareketle başlı başma bir keşfedici süreçten
geçilerek mevcut bulup belirlediğimiz varolanın kendisinin varlığı
(mevcut-oluş); 3. Dünya-içindeki varolanların (dünyanın dünyasallığımn‘)
esas itibariyle keşfedilebilir oluşunun ontik imkan koşulu. Son
olarak dile getirdiğimiz ayrım, dünya-içinde-varolmamn (bir başka deyişle
Dasein’m) eksistensiyal bir belirlenimidir. Öte yandan ilk iki varlık
kavramı birer kategori olup, Dasein’sal olmayan bir varlığa sahip
olan varolanlara dairdir. İmlenimsellik olarak dünyasallığı tesis eden
imlenim rabıtasına formal olarak ilişki sistemi dememiz mümkündür.
Fakat bu türden formalizasyonların, fenomenleri son derece tesviye ettiğini,
böylelikle onların sahih fenomenal muhtevalarının yitirildiğini
unutmamak gerekir, özellikle de imlenimselliğin bünyesinde barındırdığı
son derece “basit” rabıtalar söz konusuysa eğer. Bir ilintililiğin bir-
şey-içinliği, bir-şey-uğrunalığı ve ne-ileliği şeklinde ifade edilen “ilişkiler”
ve “ilişkilendirmeler”, fenomenal muhtevaları bakımından herhangi
bir matematiksel fonksiyonizasyona ayak diremektedirler. Keza onların,
belirli bir “düşünce” dahilinde tespit edildiği için düşünülmüş
şeyler olduklarını söylememiz de mümkün değildir. Kısaca onlar, ilgilenici
bir-şey-için-bakışm bizatihi eğleştiği rabıtalardır. Dünyasallığı tesis
eden bu “ilişkiler sistemi”, dünya-içindeki el-altmda-olanların varlığım
hiç de eritip yok etmemektedir. Zira ancak dünyanın dünyasallığı
zemini üzerinde bir varolanın “tözsel” “bizatihiliği” keşfedilebilir duruma
gelmektedir. Ve dünya-içindeki varolanlarla karşılaşılabilme imkanı
olduğu içindir ki, söz konusu varolanın sahası içinde bulunan salt
mevcut-olana erişim sağlama şansı dogabilmektedir. Bahse konu varolan,
salt-mevcut-olmakhğınm zemini üzerinde kendi “nitelikleri” bakımından
matematiksel olarak “fonksiyon kavramları” ile belirlenebil-
mektedir. Ontolojik bakımdan bu türden fonksiyon kavramları, varlıkları
saf tözsellik karakterine sahip olan varolanlarla irtibatlı olarak
mümkün olabilmektedir. Yani fonksiyon kavramları, daima formalize
edilmiş töz kavramlan olarak mümkündürler.
a) Daha iyi bir ifade: Dünyanın eylemesi.
91