Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

irbirinden ayırt edenin karakterlidendirler. Fakat nokta, eğer mekan
içinde herhangi bir şeyi birbirinden ayırt ediyorsa, mekanın ııegasyonu
demek olacaktır. Ama bu öyle bir şeydir ki, söz konusu negasyon olarak
o da bizzat mekan içinde kalmaktadır, çünkü nokta da mekan olarak
vardır. Nokta, mekandan başka olarak kendini ondan ayırt ediyor
değildir. Mekan, nokta çokluğunun birbirinden ayırt edilemez ayrı-ay-
nlığınm ta kendisidir. Fakat mekan, noktadan ibaret değildir. Aksine o,
Hegel’in dediği gibi, “noklasallıktır”.1İşte Hegel’in, mekanı kendi hakikati
içinde, yani zaman olarak düşündüğü o ünlü cümlesi bunun üzerine
temellenmektedir:
“Bir nokta olarak mekana nispet eden ve ona çizgi ve alan adındaki
belirlenimleri sağlayan negasyon ise, kendi-haricindelik dairesi içinde
hem kendi için ve hem de onun içindeki [430] belirlenimler için, ve fakat
kendi-haricindelik dairesi içine yerleştirerek sakin yanyanalık açısından
kayıtsız görünmektedir. Böylelikle kendi için konulmuş olan
mekan zaman olmaktadır.”2
Mekan tasavvur edildiğinde, yani farklılıklarının kayıtsız var oluşu
itibariyle doğrudan temaşa edildiğinde, negasyonlar sanki sadelik içinde
verili gibi olur. Fakat bu tasavvur, mekanı kendi varlığı içinde henüz
kavramış değildir. Bu ancak tez ile antitez aşamalarından geçen ve onu
kaldırıp bir üst mertebeye taşıyan sentez olarak düşünmeyle mümkün
olabilmektedir. Mekanın düşünülmesi ve böylelikle kendi varlığı içinde
kavranması, negasyonlarm kendi kayıtsızlıkları içinde var olmayı sürdürmesiyle
değil, kaldırılıp bir üst mertebeye taşınmasıyla, yani onlann
da negasyona tabi tutulmasıyla mümkündür. Negasyonun negasyonu
demek olan noktasallıkta nokta, kendi için kendini belirlemekte ve böylelikle
var olmanın kayıtsızlığından çıkıp kurtulmaktadır. Kendi kendini
belirleyen olarak o, şundan ve bundan kendini ayırt etmekte, artık
sadece şu olmamakta, ama henüz bu da olmamaktadır. Kendi kendini
belirlemesiyle birlikte o, içinde bulunduğu peşpeşeligi, yani kendi-haricindelik
dairesini tayin etmektedir ki bu, negasyona tabi tutulmuş negasyonun
ta kendisidir. Kayıtsızlık olarak noktasallığm kaldırılıp bir
üst mertebeye yükseltilmesi, mekanın “felce uğramış sakinliği” içinde
kalakalmak demek olmayacaktır artık. Nokta, diğer bütün noktalara kıyasla
“kendini açıp yaymaktadır”. Hegel’e göre noktasallık olarak negasyonun
negasyonu zamanın ta kendisidir. Eğer bu irdeleme, ortaya
konulabilir herhangi bir anlama sahipse, o zaman şundan başka bir an­
1) A .g.y., § 254, ilave.
2 ) Krş. Hegel, Encyclopâdie, Kritik Edisyon, haz. Hoffmeister, 1949, § 257.
455