Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

manın, [239] müteveffanın sahih hitam-olmuşluğunu deneyimleyeme-
diğini de o kadar açık biçimde görülebilir kılacaktır. Ölüm kendini bir
kayıp olarak meydana vursa da, bunu daha ziyade geride kalanlar
böyle deneyimleyeceklerdir. İşbu kaybın yaşanması, can verenin “yaşadığı”
varlık kaybını bizatihi erişimimize açmış olmayacaktır. Başkalarının
can verişini sahici anlamda tecrübe edemeyiz, olsa olsa onların
“yanında” oluruz sadece.
Başkaları can verirken onların yamnda-olmakhğımız üzerinden onların
ölümünü “psikolojik” olarak açıklığa kavuşturmak mümkün ve
yapılabilir olsa bile, burada ima edilen var olma sureti (yani hitama-kavuşmak)
asla kavranılmış olamaz. Zira buradaki soru; can verenin kendi
ölümünün onun kendi varlığının bir varlık imkanı olması bakımından
taşıdığı ontolojik anlamına dairdir, yoksa müteveffayla geride kalanlar
arasındaki birlikte-Dasein ve halen-Dasein olmaklığın minvallerine
dair değildir. Dasein’ın hitamı ve bütünlüğüne ilişkin analiz için
ölümü başkaları üzerinden tecrübe edilen haliyle tematize etme talimatı,
ortaya çıkaracağını zannettiği şeyleri ne ontik, ne de ontolojik bakımdan
ortaya çıkarabilir.
Aslında mesele şuna gelip dayanmaktadır: Dasein’m tamamlanmışlı-
ğı ve bütünlüğüne ilişkin ontolojik analizimiz için başkalarının can verişini
onunla ikame ederek tematize etmek gibisinden bir öneride bulunulduğunda,
Dasein’ın varlık minvalini katiyen takdir edememiş olan
bir koşuldan hareket etmiş olduğumuzu rahatlıkla gösterebiliriz. Bu koşul
şu zan üzerine oturmaktadır: Bir Dasein başka bir Dasein’m istediği
gibi yerine geçebilir, öyle ki, kendi Dasein’ımızda deneyimleyemediği-
miz şeylere başkalarının Dasein’ı üzerinden erişmemiz mümkün olabilmektedir.
Peki ama bu koşul, sahiden de o kadar mesnetsiz midir?
Dünya içinde hep-beraber-olmaklığın varlık imkanları arasında,
kuşkusuz ki, bir Dasein’m başka bir Dasein’a vekalet-edebilirliği yer almaktadır.
Hergünkü ilgilenmeler içinde işbu vekalet-edebilirlikten sıkça
ve çeşitli biçimlerde yararlanılmaktadır. Örneğin bir yere gitmek, bir
şeyler temin etmek, en yakından ilgilenilen “çevreleyen-dünyanm” dairesi
içinde hep vekalet-edilebilir şeylerdir. Dünya-içinde-varolmanın
vekalet-edilebilirlik minvallerinin sayısız çokluğu, sadece kamusal hepberaberliğin
epeydir aşınmış halleri için değil, belirli muhitlerle sınır-
lanmış, belirli meslekler, zümreler ve yaş dönemleri için oluşturulmuş
ilgilenme imkanları için de geçerlidir. Fakat bu türden vekaletler, hep
“bir şey içinde” veya “bir şey için” vekalet etmek, yani bir şeylerle ilgilenmelerde
vekalet etmek demektir. Oysa hergünkü Dasein, kendini
254