Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

ir açımlanmışlığa ihtiyaç duyulmaktadır. Bir varoluşa-dair imkan içindeki
tasarımsal kendini-anlamanın temelinde, Dasein’ın hep bir şekilde
varolduğu şu veya bu imkandan hareketle kendi-kendine-gelebilmesi
demek olan istikbal yatmaktadır. İstikbal ontolojik bakımdan bir varolanı
öyle mümkün kılar ki o, kendi varhk-imkanı içinde anlamasal biçimde
varolarak var olur. Temelinde müstakbel olan tasarım, tasarlanan
imkanı birincil olarak tematik bir sanma şeklinde kavramaz ama. O,
kendini bir imkan olarak onun içine atar. Dasein anlamak suretiyle ne
olabiliyorsa hep o olarak var olur. Daha önce, asli ve sahih varoluşun
kapalılığı-açma-kararhhğı olduğunu ortaya çıkarmıştık. Tabii öncelikle
ve çoğunlukla Dasein kapahlığı-açma-kararsızlığı içinde kalmaktadır,
bir başka deyişle, kendi en zati varhk-imkanı içinde kapalı kalıp kendi-
ni onun içinde hep münferitleştirmektedir. Bunda şu da yatmaktadır:
zamansallık sürekli olarak kendini sahih istikbalden hareketle husule
getiriyor değildir. Ama söz konusu sürekli-olmayışlık, zamansallığın istikbalden
yoksun olduğu anlamına gelmez. Aksine: Onun husule gelişi,
değiştirilip dönüştürülebilir niteliktedir.
Sahih istikbali terminolojik olarak ifade etmek üzere öndelem e terimini
tespit edeceğiz. Bu terimle şunu demek istiyoruz: Sahih olarak varolan
Dasein, en zati varlık-imkanı olarak kendini kendine getirebilmekte,
[337] kendisi için istikbali bilfiil kazanmak durumunda olmakta
ve bunu da belirli bir huzurdan değil, gayrisahih olan istikbalden hareketle
yapmak zorundadır. İstikbal için kullanılan ve formal açıdan kayıtsızlık
gösteren terim, ihtimam-göstermekliğin birinci yapı momentinin
ifadelenişinde, yani kendini-öncelemede yer almaktadır. Dasein fiilen
sürekli olarak kendini-önceleyicidir; fakat o, sürekli-olmayarak da, yani
varoluşa-dair imkan bakımından da öndeleyicidir.
Peki buna mukabil gayrisahih istikbali nasıl ayırt edeceğiz? Nasıl ki
sahih istikbali kapalılığı-açma-kararlılığına dayanarak ayırt ettiysek, bu
ekstatik hali de hergünkü ilgilenilen gayrisahih anlamadan hareket
edip, ontolojik olarak geriye doğru giderek onun eksistensiyal-zaman-
sal anlamını açığa çıkarmak suretiyle belirleyebiliriz. Ihtimam-göster-
meklik olarak Dasein, özü gereği kendini-önceleyicidir. İlgilenici dün-
ya-içinde-varolma, Öncelikle ve çoğunlukla ne ile ilgileniyorsa ondan hareketle
kendini anlamaktadır. Dolayısıyla gayrisahih anlama, hergünkü
meşgalelerin icrasında takip edilen vazifelerin ilgilenilebllir, yapılabilir,
acil, kaçınılmaz olan şeylerine kendini tasarlar. Fakat ilgilenilen şeyler,
ilgilenici varhk-imkamnm kendisi uğruna ne ise o olarak vardır. Bu ise
Dasein’ı, ilgilenici varlık içinde ilgilendiği şeylerde kendi kendine getir­
357