Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

“ilişmenin” ve “eşlik etmenin” varlık minvallerini bize hiçbir yerde göstermemektedir.
Ama temelde bunlar, benin kendi tasavvurlarıyla kesintisiz
biçimde beraber-mevcut-oluşu olarak anlaşılmaktadır. Kant, ben
ile düşünceyi birbirinden koparmamıştı ama yine de bizatihi “ben dü-
şünüyorum”u, “ben bir şey düşünüyorum” olarak, yani eksiksiz öz envanteri
içinde, ele alamamış ve “ben bir şey düşünüyorum”un benliğin
temel belirlenimi olarak ontolojik “koşulunu” görememişti3. Çünkü
“ben bir şey düşünüyorum"u çıkış noktası almak da ontolojik bakımdan
yeterince belirlenmiş değildir, zira burada “bir şey” ifadesi belirsiz
kalmaktadır. Bununla kastedilen dünya-içindeki bir varolansa eğer, o zaman,
açıkça dile getirilmese de dünyayı önceden varsayıyoruz demektir.
Fakat tam da bu fenomen benin varlık konstitüsyonunu birlikte belirlemektedir.
Yoksa “ben bir şey düşünüyorum” gibisinden bir şey nasıl
mümkün olabilecektir? Ben-diyorum dediğimizde, öyle bir varolandan
bahsediyor oluruz ki, o hep ben kendimimdir, “ben-bir-dünya-içinde-
varolmaktayım”dır. Kant dünya fenomenini görememiş olduğu halde,
"tasavvurları" “ben düşünüyorum"un a priorik içeriğinden uzak tutacak
kadar da tutarlıydı. Fakat böylelikle ben, ontolojik bakımdan hiçbir
şekilde belirlenmemiş surette tasavvurlara eşlik eden yalıtılmış bir
özne durumuna yine geri itilmiştir.1
Dasein ben-diyorum derken dünya-içinde-varolarak kendini ifade eder.
Peki ama, hergünkü ben-diyorum, sahiden de kendini dünya-içinde-va-
rolarak mı imlemektedir? Buraya bir ayrım koymamız gerekecektir.
Çünkü ben-diyorum diyen Dasein tabii ki, hep bizzat kendini imlemektedir.
Fakat hergünkü öztefsirimiz, Dasein’ımızı ilgilendiğimiz “dünyadan”
hareketle anlama meyli içindedir. Ontik kendini-kastetmelerimiz
içinde Dasein, işbu varolanın varlık minvali bakımından kendi kendini
göremez haldedir. Ve bu da özellikle Dasein’m temel, konstitüsyonu
olan dünya-içinde-varolma için geçenidir.2
1322] Peki söz konusu “kaçkın” ben-diyorıjmun tahriki nereden.
gelmektedir? O, Dasein’m düşkünlüğünden kaynaklanmaktadır. Burada
Dasein, kendi kendinden kaçm ak suretiyle herkese sığınmaktadır.
Dolayısıyla “doğal” ben-diyorumu ifa eden aslında herkes-benliğidir.
Yani “ben” dendiğinde, öncelikle ve çoğunlukla sahih olarak ben olm a­
yan bir benlik kendini dile getiriyor olmaktadır. Hergünkü çeşitlilik
içinde massolunmuşluk ve ilgilenilenlerin peşinden koşturmalar karşıa)
Yani zamansallık.
1) Krş. Kant'm “İdealizmin Çüriuülm esi”nm fenom enolojik eleştirisi. §43 a, s. 202 vd.
2) Krş. § 12 ile 13, s. 52 vd.' 1
340