Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

ontolojinin en uç eğilimi (ne ontik ne de ontolojik olarak Dasein’la ör-
tüşen re s cogitans’ın tam zıt cihetinden hareketle) Descartes’ta görülmektedir.
Dünyasallığa dair burada girişilen analiz, söz konusu ontolojik
eğilimden ayrılıp sınırlandırılarak gözde canlandırılabilir. Bu üç aşamada
gerçekleştirilecektir: A. Çevreleyen-dünyasallığm ve esas itibariyle
dünyasallığın analizi. B. Dünyasallık analizimizin Descartes’taki
“dünya" ontolojisine göre tarif edilerek tefriki. C. Çevreleyerı-dunyamn
çevreselliği ve Dasein’m “mekansallığı”.
A. Çevreleyen-Dünyasallığın ve Esas İtibariyle
Dünyasallığın Analizi
§ 15. Çeyreleyen-Dünyada Karşılaşılan Varolanın Varlığı
En yakınımızda karşılaşılan varolanın varlığının fenomenolojik se-
rimlenişi, hergünkü dünya-içinde-varolmamn (buna dünya içinde ve
dünya içindeki varolanla münasebeti olm ak da diyoruz) 167] rehberliğinde
gerçekleştirilecektir. Münasebeti olmak, ilgilenmenin pek çok tarz
ve suretlerinde zaten dağınık durumdadır. Daha önce de gösterilmiş olduğu
gibi münasebeti olmanın en yakın minvali, sadece salt algılayan
bilme değil, kendi zati “bilgisine” sahip olan elle çalışarak ve kullanarak
ilgilenmedir. Fenomenolojik soru, öncelikle böyle bir ilgilenme
içinde karşılaşılan varolanın varlığına ilişkindir. Burada bizden talep
edilen görmeyi emniyete almak için öncelikle yönteme dair bir ön açıklamaya
gerek vardır.
Varlığın izhar edilip açığa çıkartılmasında varolan hem ön konu,
hem de ortak konudur. Asıl konuysa varlıktır. Şimdiki analizin sahası
içinde ön konu olarak varolan, çevreleyen-dünyasallığı içinde ilgilenmeyle
kendini gösterendir. Söz konusu varolan, teorik “dünya”
bilgisinin nesnesi olmayıp kullanılan, vücuda getirilen ve sair olandır.
Bu şekilde karşılaşılan bir varolan olarak o, ön konusal anlamda bir
“bilmenin” bakışma dahil olur ki, bu fenomenolojik olarak birincil biçimde
varlığa bakar ve varlığın böylece konulaştırılmasmdan hareketle
ilgili varolanı ortak konuya dahil etmiş olur. Buna göre söz konusu
fenomenolojik tefsir, varolanın varolan tabiat özellikleri olmayıp,
onun varlık yapısının belirlenmesidir. Varlık incelemesi olarak ise,
hep Dasein’a ait olan ve varolanla her münasebet içinde olmada “canlı”
olan varlık anlayışının müstakil ve sarih icrasıdır. Fenomenolojik
ön konusal varolanlara (yani incelememizde: kullanılan, vücuda geti­
69