Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

pet bir ayırt edici özelliktir. Burada şu kendini beyan eder: celbeden sadece
bir şeylere davet etmeyle açığa çıkar, sadece bu haliyle duyulur niteliktedir
ve ayrıca onunla laflamaya gerek yoktur. Peki, celbedenin kim
olduğuna ilişkin soruyu artık sormamak işbu fenomene uygun bir tutum
olmaz mı? Vicdanın fiili sesinin varoluşa-dair duyuluşu açısından
evet. Mamafih, celbin faktisitesinin ve duymanın eksistensiyalitesinin
eksistensiyal analizi açısından hayır.
Kim celbediyor sorusunu sormanın bir lüzumu hala daha var mıdır?
Dasein açısından bu soru, celp sırasında celbedilenin kim olduğuna ilişkin
sorudaki kadar kati biçimde yanıtlanmıyor mu? Vicdanda Dasein bizatihi
kaıdini celbeder. Celbedenin bu anlayışı, celbin fiili duyuluşu sırasında
az çok belirgindir. Fakat Dasein’m hem celbeden hem de celbe-
dilen olduğu yönündeki bu cevap ontolojik bakımdan hiç de yeterli değildir.
Celbedilen Dasein ile celbeden Dasein birbirinden farklı biçimde
“şurada” olarak var değil midir? Yoksa celbeden olarak en zati kendi-
olma-imkanımız mı işlev görmektedir?
Söz konusu celp, bizim kendimiz tarafından ne planlanır, ne bu yönde
bir hazırlıkta bulunulur, ne de iradi olarak icra edilir. “O” celbeder
- beklentilerimize rağmen ve hatta irademize ters olarak. Öte yandan
bu celp, kuşkusuz ki benimle birlikte dünyada var olan bir başkasından
gelmez. Celp benim içimden gelir ve fakat benim hakkım dadır.
Bu fenomenal bulguyu şu veya bu yorumda bulunarak ortadan kaldırmak
mümkün değildir. Zaten bu yüzden onu, bahsi geçen sesi Da-
sein’a müdahil olan yabancı bir kudret diye yorumlarken de temel almıştık.
Bu yorum istikametini takip ederek, yukarıdaki gibi tespit edilen
bü kudrete bir sahiplik atfedilir veya onun kendi kendini beyan
eden bir şahsiyet (Tanrı) olduğu varsayılır. Öte yandan diğer yaklaşımda,
celbedeni yabancı bir kudretin kendini beyanı şeklindeki yorum
reddedilir ve bizatihi vicdan “biyolojik" bir yoruma başvurulurak
ortadan kaldırılmak istenir. Oysa her iki yorum da söz konusu fenomenal
bulguyu atlayıp geçmektedir. Aslında bu yöntem, açıkça ifade
edilmediği halde rehber niteliğinde olan şu ontolojik dogmatik teze
dayanmaktadır: var olan, mesela celp gibisinden olgusal olarak var
olan bir şey, mevcut-olmak zorundadır - mevcut-olduğu nesnel olarak
ispatlanamayan ise esasen var değildir.
Bu yöntemsel aceliciliğe karşılık, hem yukarıdaki fenomenal bulguyu
(yani celbin benden geldiğini ve de benim hakkımda olduğunu),
hem de bu fenomenin içinde yatan ve onun Dasein’ın bir fenomeni olduğunu
söyleyen ontolojik öntaslağı elde sıkı sıkıya tutmak lazımdır.
291