Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

yüzden şöyle deriz: Zaman akıp gider. Ama niçin, zaman ortaya çıkıyor,
demiyoruz aynı vurguyu yaparak? Zira şimdiler dizisi bakımından her
ikisini de aynı haklılık payıyla ifade etmek mümkündür. Zamanın akıp
gidişinden söz edildiğinde Dasein, zaman ile ilgili olarak zannettiğinden
çok daha fazlasını, yani zamansalhğı anlamış olur aslında. Çünkü za-
mansallık dünya-zamanı içinde husule gelmekte ve her ne kadar üzeri
örtülüyor da olsa hiçbir zaman tam olarak kapalı kalm am aktadır. Zamanın
akıp gidişinden söz ettiğimizde şu “tecrübeyi” dile getirmiş oluruz:
Zaman ele avuca sığmaz. Söz konusu “tecrübe”, zamanı kavrayıp elde
tutma isteğimiz üzerine temellenmektedir. İşte burada, içinde-bulunu-
lan-anlarm gayrisahih biçimde beklentilendirilmesi bahis konusudur.
Öyle ki, elimizden kayıp giden anlar hemen unutuluverir. Gayrisahih
varoluşun huzura-getirici-unutucu beklentilendirişi, zamanın akıp gidişi
denilen alelade tecrübenin imkan koşuludur o halde. Dasein kendin
i-önceleme içinde müstakbel olduğu için, beklentilendirici biçimde
şimdiler dizisini efden-feaçırıîarafe-yok-olup-giden bir şey olarak anlamak
durumundadır. Kaçıp giden zamanı Dasein, kendi ölümüne ilişkin
"kaçkın” bilgiden hareketle tanımaktadır. Zamanın akıp gidişine ilişkin
vurgulu ifadede bulunma, Dasein’m zamansallığınm sonlu müstakbelli-
ğiniıı kamusal yansımasıdır. Ve zamanın yok olup gidişine dair konuşmalarda
bile ölümün üzeri kapalı kaldığı için zaman, “bizatihi” yok
oluş olarak kendini gösterir.
[426] Fakat bizatihi yok olup giden bu saf şimdiler dizisindeki her
türlü tesviye ve örtme hallerine rağmen asli zaman kendini belli etmektedir.
Alelade tefsire göre zamanın akışı, geri döndürülmesi imkansız bir
peşpeşeliktir. Peki ama zaman neden geri döndürülemezdir? Şimdiler
dizisinin bir gün aksi yönde de ilerlemesinin neden mümkün olamadığını
sadece şimdiler dizisine bakarak anlamak mümkün değildir. Geri
döndürmenin imkansızlığı, kamusal zamanın zamansallıktan neşet etmesine
dayanmaktadır. Onun husule getirilişi birincil olarak müstakbel
olup ekstatik bakımdan hitamına doğru “ilerlemedir”, öyle ki, zaten o
hitama yönelik olarak “vardır”.
Zamanı sonsuz, yok olup giden, geri döndürülemez bir şimdiler
dizisi olarak tarif eden alelade karakterizasyon; düşkün Dasein’m zamansallığından
neşet etmektedir. Dolayısıyla alelade zam an tasavvuru
doğal bir haklılığa sahiptir. O, Dasein’m hergünkü varlık minvaline ve
en yakındaki hakim varlık anlayışına aittir. Bu yüzden de öncelikle ve
çoğunlukla tarih, kam usal anlam da zam an-içindeki bir yaşanılmışlık
olarak anlaşılmaktadır. Bu zaman tefsiri, “hakiki” zaman kavramını
451