Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

kar ve “başka ve dış” bir aleme varır; bizatihi bilmenin nesnesi nasıl olabilir;
başka bir aleme atlama durumuyla karşılaşmamak için süjenin sonuçta
nesneyi bilmesi için nesneyi nasıl düşünmeliyiz? Çok değişik biçimlerde
karşılaşılan bu yaklaşımın tamamında bilen süjenin varlık
minvali sorusu sorulmaz, oysa söz konusu süjenin varlık tarzı, onun
bilmesi üzerine müzakere edildiğinde sürekli olarak ve zımnen konu
edinilmiş olmaktadır. Süjenin içliğinin ve “iç aleminin” bir “kutu” ya da
“mahfaza” olarak düşünülmemesi gerektiği sürekli olarak vurgulanan
bir gerçektir. Ancak bilmenin öncelikle dahil olduğu içkinliğin “iç”liği-
nin müspet olarak ne anlama geldiği ve bilmenin “içte var oluş”unun
varlık karakterinin süjenin varlık minvali üzerine nasıl temellendiği konusunda
sessizlik egemendir. Söz konusu iç alem nasıl tefsir edilmiş
olursa olsun, sadece bilmenin bu iç alemden nasıl “dışa” eriştiği [61] ve
“aşkınlık” kazandığı sorusunu sormakla yetiniliyorsa, bu tür muammalara
neden olan bilmenin ne ve nasıl olduğu bizatihi açığa kavuşturulmadan
onun bir sorunsal olarak kabul edildiği ortaya çıkmış olur.
Bu hareket noktasında, bilgi fenomeninin en geçici mahiyetteki ko-
nulaştırmalarında bile zımnen dile getirilmiş olana kör kalınmaktadır:
Bilme dünya-içinde-varolmak olarak Dasein’m bir varlık halidir. O, ontik
temellenmesini bu varlık konstitüsyonunda bulur. Fenomenal bir
bulgu olan bilme dünya-içinde-varolmanın bir varlık minvalidir bulgusuna
karşı şunlan iddia etmek isteyenler olabilir: Böyle bir bilgi yorumuyla
bilgi meselesi mahvedilmiş olmaz mı; eğer bilmenin zaten kendi dünyasında
olduğu varsayıhrsa (oysa süjenin aşkınlığıyla dünyaya varılacaktı)
, soru sormanın anlamı kalır mı? Bu son soruda yine karşımıza fe-
nomenal olarak gösterilmemiş olan yapıcı “bakış açısı” çıkmaktadır.
Ancak bu durumu görmezden gelerek şunu soruyoruz: Bilme fenomeninin
ve bilenin varlık minvalinin bizatihi kendisinin dışında hangi kritere
göre bir bilgi sorununun olup olmadığına ve hangi anlamda olduğuna
karar verilebilir ki?
Bilmenin fenomenal bulgusunda bizatihi görünenin ne olduğunu
sorduğumuzda, şunun elde edildiği görülmektedir: Bilmenin bizatihi
kendisi öncesel olarak Dasein’m varlığını özsel olarak meydana getiren
dünyayla-zaten-beraber-var-olmak üzerine temellenir. Söz konusu za-
ten-beraber-var-olmak, öncelikle ve sadece salt mevcut olana sabit biçimde
gözünü dikip bakmak değildir. İlgilenme olarak dünya-içinde-varolma,
ilgilenilen dünyaca teshir veya meftun edilmiştir. Mevcut olanın
gözetlenerek belirlenmesi anlamında bilmenin mümkün olabilmesi için
öncesel olarak dünyayla ilgilenerek yapıp ettiklerimizden geri kalm aya
63