Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

mak, bir şeyden vazgeçmek ya da bir şeyi kaybetmek, girişimde bulunmak,
isteğini yerine getirtmek, bilgi almak, soruşturmak, gözetlemek,
tartışmak, [57] belirlemek... Söz konusu içinde-var-olma tarzlarının varlık
minvali (karakteri ileride daha ayrıntılı biçimde belirlenecek olan) ilgilenmedir.
Olumsuzlayarı haller de ilgilenmenin tarzları arasında sayılır:
yapmama, fırsat kaçırma, vazgeçme, dinlenme gibi. Tüm bu haller, ilgilenmenin
kendi imkanlarına “sadece şu kadan” şekhnde tatbik olunur.
“İlgilenme” teriminin ilk önce önbilimsel bir anlamı vardır ve şunu ifade
edebilmektedir: bir şeyi icra etmek, yerine getirmek, “temize çıkartmak”.
Bu ifade şu anlama da gelebilmektedir: “bir şeyler temin etmek”
anlamında kendisiyle ilgilenmek. Ayrıca bu ifadeyi oldukça karakteristik
bir biçimde daha kullanırız: herhangi bir girişimin başarısızlığını
bekleyip ilgilenerek ona yaklaşmak. Burada “ilgilenme” endişe etmek gibi
bir anlama sahiptir. Onun söz konusu önbilimsel ontik anlamlarına
karşılık, mevcut incelemede “ilgilenme” ifadesi, dünya-içinde-varolma-
mn bir imkanının varlığını isimlendirmede kullanılan ontolojik bir terimdir
(bir eksistensiyaldir). Bu ismin seçilmesinin sebebi, Dasein’m öncelikle
ve büyük oranda ekonomik ve “pratik” olduğu düşüncesi değil,
bizatihi Dasein’m varlığı olarak ihtimam-göstermekliği görünür kılmaya
çalışmamızdır. Keza bu ifade, ontolojik bir yapı kavramı olarak anlaşılmalıdır
(bkz. bu ayrımdaki Altıncı Bölüm). Bu ifadenin her bir Dasein’da
ontik olarak mevcut olan “meşakkat”, “melankoli” ve “hayat dertleri”
kavramlarıyla hiçbir ilgisi yoktur. Bunların (ve aynı şekilde “kedersizlik”
ve “neşe”nin) ontik olarak mümkün olabilmesi, Dasein’ın ontolojik anlamda
ihtimam-göstermeklik olmasından ileri gelir. Dasein’a özü gereği
dünya-içinde-varolmak ait olduğu için onun dünyaya yönelik varlığı özü
gereği ihtimam-göstermeklik' olabilmektedir.
Buraya kadar anlatılanlardan anlaşıldığına göre içinde-var-olmak,
Dasein’m bazen sahip olup bazen sahip olmadığı, onsuz da var olabildiği
bir “niteliği” değildir. İnsan hem “var” hem de buna ek olarak bir de
ara sıra kullandığı bir “dünya’’yla varlık ilintisine sahip değildir. Dasein
hiçbir zaman “öncelikle” içinde-var-olmaktan-münezzeh olup ara sıra
dünyayla bir “ilişki” kurma hevesini besleyen bir varolan değildir.
Dünyayla bu türden ilişkilerin kurulabiliyor olması, ancak dünya-içm-
de-varolmak olarak Dasein’m ne ise öyle olduğu gibi olması yüzünden
mümkündür. Zira bu varlık konstitüsyonu, Dasein karakterine sahip
bir varolan dışında bir varolanın daha mevcut olması ve Dasein’m
a) Insan-olm aklık ile şurada-olm aklık burada özdeş tutulmuştur.
59