Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

likte-olma olduğu için, başkalarını da duyabilmektedir*. Herkesin kamu-
sallığı ve lakırtısı içinde kendini kaybeden Dasein, herkes-benliğine kulak
verirken kendi benliğini duymazdan geliverir. Eğer Dasein, kendini
duymazdan gelme içindeki kaybolmuşluğundan kurtarılıp kendine yine
kendi eliyle geri döndürülecekse, o zaman, herkese kulak verirken
kendini duymazdan geldiği bu durumdan çıkıp öncelikle kendini bulabilecek
bir duruma gelebilmelidir. Bu kulak vermeyi kırmak lazımdır.
Yani Dasein, işbu kulak vermeyi inkıtaya uğratacak başka bir duyma
imkanına yine kendi eliyle kavuşması gerekmektedir. Böylesi bir kırmayı
mümkün kılacak şey, aracısız bir celbe-mazhar-olmada yatmaktadır.
Celp Dasein’ın herkese kulak verirken kendini duymazdan gelişini in-
kıtaya uğratacak olan şeydir, eğer celp karakterine uygun olarak, kaybolan
duymanın bütün karakterlerinin aksi karakterlerini geliştirecek
bir duymayı uyandırırsa. Kaybolmuş olan duyma, her gün “yenileri” ortaya
çıkan lakırtılann müphemiyet çokluğunun “patırtısı” içinde onlara
meftun olmuşsa eğer; o zaman celp, tamamıyla patırtısız, gayrimüphem
ve merak uyandırmaz biçimde sesleniyor olmalıdır. Böyle bir celp
sayesinde anlamayı sağlayan şey vicdandır.
Celbi sözün bir hali olarak ele alıyoruz. Söz anlaşılabilirliği eklemler.
Vicdanı celp olarak karakterize etmek, asla sadece bir “imge” değildir,
oysa Kant’m sözünü ettiği vicdan, bir mahkeme olarak tasavvur
edilmiştir. Ancak dikkatimizden kaçırmamalıyız ki, söz ve dolayısıyla
celp için şart gibi görünen sesli dile getirme, aslında hiç de özsel değil-
dir. Zira her türlü söyleşme ve “söyleme” zaten sözü peşinen varsayar.1
Eğer hergünkü tefsirler, vicdanın “sesi" diye bir şeyden bahsediyorlarsa,
o zaman burada aslında beyan gibisinden bir şeyden değil (çünkü
onu fiilen mevcut bulmak mümkün olamayacaktır0), anlamayı-sağlama
olarak “sesten” bahsediliyordur. Öte yandan celbin açımlama eğilimi
içinde bir sarsma momenti veya sertçe uyandırma' momenti de yatar.
Ayrıca celp uzaktan uzağadır. Celp geri dönmek isteyene*1isabet eder.
Vicdanın hatlarını bu şekilde çizince, onun eksistensiyal yapısının
analizine ilişkin fenomenal ufku taramış oluruz sadece. Yaptığımız şey,
bu fenomeni bir celple kıyaslamak değildir. Zira biz burada sözü, Dasein
için tesis edici olan açımlanmışlık olarak anlamaya çalışıyoruz. Öyle
a) Bu duyma ve duyabilme nereden gelmektedir? Kulağımızla yaptığımız duyusal duyma, kabul-etm
işliğin fırlatılmış bir minvalidir.
1) Krş. § 34, s. 160 vd.
b) Bunu duyusal olarak “duymayız”.
c) Ama ayrıca duraksatıcı olanı da.
d) Kendi zati benliğinden uzaklaşmış olan.
287