Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

Dasein’m var olmaması demek olmayıp, onun en hergünkü ve inatçı
“realitesidir”.
Vasati tefsir manzumesinin besbelliliği ve kendine duyduğu güven
yüzündendir ki, onun koruyucu şemsiyesi altındaki Dasein, bizatihi
muallaklığm tekinsizliginde gizli kalabilmekte ve giderek artan zeminsizliğe
doğru akıp gidebilmektedir.
§ 36. M erak
Esas itibariyle şuradalığm anlaşılmasında ve açımlanmışhğımn ana-
lizinde lumen ııaturale'ye işaret edilmişti. Bu bağlamda içinde-var-ol-
maklığm açımlanmışlığma Dasein’m kayranı denilmişti. Bakış gibisinden
bir şey ancak bu kayran içinde mümkündür. Dasein’m kendi özsel
varlık imkanları dolayısıyla ilişkilenebildiği varolanları sahici biçimde
kendine maledebilmesi için bakış, Dasein’sal bütün açımlamaların (anlamanın)
temel minvali olarak kavranılmalıdır.
Bakışın temel konstitüsyonu, hergünkülüğün “görmeye" ilişkin kendine
özgü bir varlık eğiliminde göstermektedir kendini. Biz bunu m erak
terimiyle ifade ediyoruz. Merak karakteristik biçimde sadece görmeyle sınırlı
olmayıp, dünyayla kendine has bir karşılaşmayı sağlama eğilimini de
dile getirmektedir. Biz bu fenomeni, esasen eksistensiyal-onLolojik bağlam
içinde yorumlayacağız - oysa bilgi cihet alınsaydı konu çok daraltılmış
olurdu ki o, çok erken dönemlerde (ve Yunan felsefesinde hiç de tesadüfi
olmayan biçimde) “görme zevki” olarak kavranmıştı. Aristoteles’in
ontolojiye ilişkin risalelerinin derlendiği külliyatın ilk risalesi [ 1711 şu
cümleyle başlamaktadır: pantes anlkropoi tou eidenai oregontai phusri.1İnsanın
varlığında özsel olarak görmeye dair ihtimam-göstermeklik yatar.
Böylelikle, varolanlara ve onların varlığına ilişkin bilimsel araştırmanın
menşeini Dasein’m bahse konu varlık minvalinden hareketle açığa çıkarmaya
çalışan incelemeye giriş yapılmaktadır. Bilimin eksistensiyal bakımdan.
ortaya çıkışma ilişkin Yunanlıların ortaya koyduğu bu yorum hiç de
tesadüfi değildir. Bu yorum dahilinde, Parmenides’in şu önermesiyle hatları
önceden çizilen bir anlayış açıklık kazanmaktadır: to gar auto noein eslin
te kai einai. Varlık pür seyirse! müşahede etmede kendini gösterendir
ve sadece bu görüş varlığı keşfedebilir. Asli ve sahici hakikat pür müşaha-
de etmede yatar, işte Bu tez, bundan böyle Batı felsefesinin temeli kalmaya
devam etmiştir. Mesela Hegel diyalektiği ancak onun dahilinde saikini
bulabilmekte ve ancak onun zemini üzerinde mümkün olabilmektedir.
1) M etafizik, A 1', 9 8 0 a 21.
180