Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

[209]
b) Ontolojik Bir Mesele O larak Gerçeklik
Gerçeklik" terimi dünya-içinde mevcut olan varolanın (res) varlığını
ifade ediyorsa eğer -k i bunun dışında bir şeyi anlamak zaten mümkün
değildir- o zaman söz konusu varlık halinin analizi bakımından şu anlama
gelecektir: Dünya-içindeki varolanları ontolojik bakımdan kavramak,
dünya-içinde-olmaklık fenomenini açığa kavuşturmakla olur sadece.
Bu ise dünya fenomeni üzerine temellenmektedir ki, o da, dünya-
içinde-varolmanın özsel yapı momenti olarak Dasein ın temel konstitüs-
yonuna aittir. Öte yandan dünya-içinde-varolma, ontolojik bakımdan
Dasein'm varlığının yapı bütününe kenetlenmiş olup, bunu ihtimam-
göstermeklik olarak nitelendirmiştik. Bu açığa kavuşturma faaliyetleri
sayesinde gerçekliğin analizini mümkün kılacak ufuk ve temeller dile
getirilmiş olmaktadır. Bizatihilik karakteri de ontolojik bakımdan zaten
ancak bu rabıtalar içinde anlaşılabilir olabilmektedir. Zaten daha önce
biz, bahse konu mesele rabıtasını cihet kabul etmiş ve dünya-içindeki
varolanların varlığına ilişkin analizlerimizi o şekilde yorumlamıştık.1
Eksistensiyal-ontolojik zemini açıklıkla ortaya koymadan da gerçek
olanın gerçekliğini fenomenolojik bakımdan nitelendirmek belli sınırlar
içinde mümkündür. Bunu Dilthey yukarıda bahsi geçen çalışmasında
zaten denemiştir. Buna göre gerçek olanlar dürtü ve istenç içinde
tecrübe edilir. Gerçeklik mukavemettir, daha doğrusu mukavimliktir.
Mukavemet fenomenini analitik biçimde ortaya çıkarmış olması, Dilt-
hey'm yukarıda bahsi geçen çalışmasının en müspet yönü olup, “tasvir
edici ve ayrıştırıcı psikoloji” fikrinin en iyi ve somut doğrulanışıdır.
Ama mukayemet fenomeni hakkındaki analizin etkilerinin takibi, epistemolojik
gerçeklik meselesinin gerisinde kalır burada. Ne yazık ki
Dilthey, “fenomenalite önermesi”ni bilincin varlığının ontolojik yorumuna
taşıyamamıştır. “istenç ve ona ket vurma aynı bilinç dahilinde ortaya
çıkar.”2 “Ortaya çıkma” şeklindeki varlık minvali, “dahilinde” olmanın
varlık anlamı, bizatihi gerçek olanın bilincinin varlık rabıtası -
bütün bunların ontolojik olarak belirlenmeye ihtiyacı vardır. Böyle bir
belirlemeye gidilmemiş olması, Dilthey’ın “yaşama”yı (onun “arkasına”
a) Şeylik olarak gerçelik değil ama.
1) Krş. özellikle § 16, s. 72 vd.: Çevreleyen-D iinyanm Kendini D ünya-tçindeki-V arolanda Belli
Eden Dünyevi N iteliği; § 18, s. 83 vd.: İlintililik ve İm lenim sellih. Dünyanın DünyasaUıgı; i 29,
s. 134 vd.: Bulunuş O larak Şurada-V ar-O lm a. - Dünya-içindeki varolanların bizatihi-varolması
hakkında krş. s. 75 vd.
2) Krş. Beitrage, a.g.e., s. 134.
221