Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

den ilgilenmenin bir-şey-için-bakışı ile itina-göstermekligin kayırıcıbakışı
bakımından bizatihi varlığa bakış demektir ki, Dasein zaten bu
varlık uğruna ne ise öyle var olmaktadır. Birincil olarak ve tamamıyla
varoluşa odaklanan bakışa içinden-geçen-bakış diyoruz. Biz bu terimi,
doğru biçimde anlaşılan “kendini bilme”yi ifade etmek için kullanıyoruz.
Bundan amaç; kendini bilmenin, bir benlik noktasının duyumsal
olarak tespit edilip temaşa edilmesi olmadığını, aksine dünya-içinde-
varolmamn özsel konstitüsyon momentlerinin içinden geçen bir bakışla
onun tüm açımlamnışlığının anlayarak kavranması olduğunu göstermektir.
Varolan varolanların “kendilerini” bakıp görmeleri için,
eşit derecede asli olan dünyada var oluşlarım (yani başkalarıyla birlik-
te-oluşlarmı) kendi varoluşlarının tesis edici momenti olarak görüp
saydam kılmaları gerekir.
Öbür taraftan, Dasein’ın kendine yönelik içinden-geçmeyen-bakışı
sadece ve birincil olarak “benmerkezli” kendini aldatmalara dayanmakla
kalmaz, aynı ölçüde, dünyayı bilmemeye de dayanır.
[147] Tabii, “bakış” ifadesini yanlış anlaşılmaya karşı korumak gerekecektir.
Bahse konu bakış, şuradalığm açımlanmışlığını nitelendirdiğimiz
açıklıkta oluşa karşılık gelmektedir. “Görmek" bedensel gözümüzle
duyumsamak demek olmadığı gibi, bir mevcut-olanı mevcut-
oluşu bakımından pür duyumsamasız biçimde müşahede etmek de değildir.
Bakışın eksistensiyal anlamı açısından görmenin sadece şu hususiyetinden
yararlanılmıştır: Bakış, onun için erişilebilir olan varolanın
bizatihi kendinde örtüsüz biçimde karşılaşılmasım sağlar. Aslında bunu,
“duyularımızın” her biri, kendi sahici keşif sahalarının içinde kaldıkları
müddetçe zaten sağlamaktadırlar. Fakat felsefe geleneğinin başından
beri “görme", birincil olarak varolana ve varlığa erişme minvali
olarak cihet kabul edilmiştir. Onunla ilgili rabıtayı koruyabilmek için,
bakmak ile görmek o kadar formalize edilebilir ki, böylece evrensel bir
terim elde edilmiş olur ve onunla, varolanlar ile varlığa her erişim genel
olarak erişim diye karakterize edilebilir.
Bütün bakışların birincil olarak anlama üzerine temellendiğini göstermek
suretiyle (buna göre, ilgilenmenin bir-şey-için-bakışı aklıselim
olarak anlamadır), noetik bakımdan mevcut-olanm geleneksel ontolojik
önceliğine karşılık gelen pür temaşanın önceliğim onun elinden almış
oluruz. “Görü” ve “düşünme”3; ikisi de anlamanın zaten uzak türevleridir.
Öte yandan fenomenolojik “özgörü” de eksistensiyal anlama
a) Burada dlanoia anlamında, düşünme gücü; fakat akiederek anlama anlamında “idrak” değil.
155