Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

neğin şu demektir: artık mevcut değil; veya: mevcut ama “şimdi” üzerinde
herhangi bir “tesiri” yok. Mazi olarak tarih, bunun tam tersi anlama
da sahiptir, şöyle ki: tarihten kurtulmak mümkün değildir. Burada
tarih, mazide3 olup da etkisi hala devam eden, demektir. Her nasd
anlaşılırsa anlaşılsın, mazi anlamındaki tarihsel olan, “şimdiyi” müspet
veya olumsuzlayan etkileri bakımından “şu anda” ve “bugün” gerçek
olan olarak anlaşılmaktadır. “Mazi” ayrıca tuhaf bir ikili anlama daha
sahiptir. Mazidekiler geri döndürülemez biçimde geçmiş olan bir zamana
aittir. O zamanki hadiselere aitti ama yine de “şimdi” mevcut olabilmektedir
- örneğin Eski Yunanistan’a ait bir mabetten arta kalanlar. Bu
mabette “bir parça mazi” hala daha “güncelliğini” korumaktadır.
Öte yandan tarih, mazide kalanlar anlamındaki “geçmişi” değil, geçmişteki
menşei de ifade edebilmektedir. “Tarihi olan” bir şey, belirli bir
oluşla irtibat halindedir. Buradaki “gelişme” bazen yükseliş, bazen çöküş
olabilir. Bu şekilde “tarihi olan” bir şey, tarih de “yazabilmektedir”.
“Çağa damgasını vurarak” “şimdilerde” bir “geleceği” tayin edebilmektedir.
Burada tarih, “geçmiş”, “bugün” ve “geleceğe” uzanan [379] bir
hadise ve “tesir rabıtasını” imlemektedir. Bu noktada geçmiş, ayrı bir
önceliğe sahip olmamaktadır.
Tarih ayrıca, “zaman içinde” dönüşmekte olan varolanlar bütününü
de imlemektedir. Fakat bu, kendisi de “zaman içinde” hareket eden doğadan
farklı olarak, insanların, insan topluluklarının ve onların “kültürlerinin”
dönüşüm ve kaderlerini ifade etmektedir. Burada tarih, varlık
minvalini ya da yaşanılmışlığı değil de, “ün” ve “kültür” aracılığıyla
doğadan (her ne kadar o da burada anlaşılan biçimiyle tarihe ait olsa
da) ayırt ettiğimiz insani varoluşun özsel belirlenimleri için kullanılan
bir varolan sahasını ifade etmektedir.
Nihayet “tarihi” dediğimiz bir şey daha vardır ki, o da ister larihbilimsel
açıdan biliniyor olsun, isterse de kendiliğinden anlaşılır olup menşei
bakımından saklı kalmış olsun, her türlü menkulatı içermektedir.
Yukarıdaki dört imlenimleri biraraya getirdiğimizde şöyle bir sonuca
varırız: Tarih varolmakta olan Dasein’m zaman içinde cereyan eden
ve ona has olan yaşanılmışlıklarıdır, öyle ki, hep-beraber-olmaklık dahilinde
“mazide kalan” ve fakat aynı zamanda “nakledilmiş olan” ve etkisini
devam ettiren yaşanmışlıklar özellikle ve vurgulu anlamda tarih
olarak kabul edilmektedir.
Söz konusu dört imlenim, hadiselerin “öznesi” olarak insana atıfta
bulunmak suretiyle birbirleriyle irtibatlıdırlar. Bunların yaşanılmışlık
a ) Daha önce cereyan etmiş olup da şimdi gerilerde kalan.
402