Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

tiyaç duyar olmuştur. Acaba Dasein’ın eksistensiyal-zamansal analizinde,
daha önce Dasein’sal mekansallık olarak gördüğümüz ve dün-
ya-içinde-varolmaya ait olduğunu gösterdiğimiz' bu fenomenle birlikte
bir sona mı ulaşmış oluyoruz?
Eksistensiyal yorum sırasında Dasein’m “mekansal-zamansal” belir-
lenmişliğinin, bu varolanın “hem mekan, hem de zaman içinde” mevcut
olduğunu ifade etmek üzere kullanılmadığını söylemeye artık gerek
yoktur. Zira zamansallık, ihtimam-göstermekliğin varlık anlamıdır. Da-
sein’ın konstitüsyonu ve varlık minvalleri ancak ve sadece zamansallık
zemini üzerinde mümkündür (söz konusu varolanın “zaman içinde”
mevcut olup olmadığı mühim değildir burada). Bu doğruysa eğer, Dasein’ın
spesifik mekansalhğı da zamansallık üzerine temelleniyor olmalıdır.
Söz konusu mekansallığm, eksistensiyal bakımdan sadece zaman-
sallık eliyle mümkün olduğunun kanıtlanışı, mekanı zamandan çıkar-
samak veya onu pür zaman içinde çözündürmek gibisinden bir hedefe
asla sahip olamaz. Eğer Dasein’m mekansalhğı, eksistensiyal temellendirme
anlamıyla zamansallık tarafından “kavranıyorsa", o zaman, aşağıda
gösterilecek olan rabıta da, Kanl’m söylediği anlamda zamanın mekana
göre önceliğinin bulunuşundan da farklı olacaktır. “Mekan” içinde
mevcut-olanlara dair empirik tasavvurların, psişik serencamlar olarak
“zaman içinde” cereyan ediyor olması ve böylelikle "psişik olanın”
da dolaylı biçimde “zaman içinde” mevcut olması, bir görü formu olarak
mekanın eksistensiyal-ontolojik yorumu olmayıp, psişik olarak
mevcut olanların “zaman içinde” cereyan eden akışlarının ontik tespitinden
başka bir şey değildir.
Oysa eksistensiyal-ontolojik bakımdan, Dasein’sal mekansallığm zamansal
imkan koşulları sorgulanmalı ve bunun dünya-içindeki mekanın
keşfini nasıl temellendirdiği ortaya konulmalıdır. Ama bundan önce,
Dasein’m hangi minvalde mekansal olduğunu bir daha hatırlamakta
yarar vardır. Dasein’m mekansal olabilmesi, onun ihtimam-göster-
ineklik olarak, yani fiilen düşkün varoluş içinde var olmasına bağlıdır.
Menfi olarak ifade edildiğinde: Dasein asla [368] mekan içinde mevcut
değildir. Gerçek bir obje veya gereç gibi bir mekan hacmini dolduruyor
değildir Dasein - aksi takdirde Dasein’ı çevreleyen mekanın sınırları
mekanın mekansal bir belirlenimi olarak kalırdı. Dasein mekan işgal
eder - sözcüğün tam anlamıyla ele alındığında. Bedenin doldurduğu
mekan, onun hacminin içinde bulunuyor değildir sadece. Zira Dasein,
1) Krş. § 22-24, s. 101 vd.
390