Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

lığımın öyleliğinin önüne getirilişin (ister sahih olarak kapalılığı açıcı,
isterse de gayrisahih olarak kapatıcı olsun) eksistensiyal açıdan mümkün
olabilmesi için, Dasein’ın varlığı kendi anlamı bakımından hep oldum-olası
var olmalıdır. Ben kendim olan fırlatılmış varolanın önüne
getiriliş, oldum-olasılığı yaratan değildir. Aksine onun ekstazıdır ki, o
kendınin-bulunuşu minvaliyle kendini-bulmayı mümkün kılar. Anlama,
birincil olarak istikbalde temellenmektedir. Bulunuş ise oldum-olasılık
içinde kendini birincil olarak husule getirir. Haletiruhiye kendini
husule getirmektedir. Bu şu demektir: Onun özgün ekstazı, bir istikbale
ve bir huzura aittir, öyle ki, oldum-olasılık eşit derecede asli olan bu
ekstazları modifiye edebilsin.
Haletiruhiyelerin ontik olarak malum olduğunu ve fakat asli eksistensiyal
fonksiyonları bakımından bilinmediğini vurgulamıştık. Onlar,
“ruh halimizin” tümünü “renklendiren” anlık serencamlar sayılagelmişlerdir.
Bir gözlemci için anlık ortaya çıkıp ortadan kaybolma karakterine
sahip olan haletiruhiye, aslında varoluşun asli özduruşuna aittir.
Peki ama, haletiruhiyenin “zaman” ile ortak neyi olabilir ki? Söz konusu
“serencamlann” gelip geçtiklerini, “zaman içinde” cereyan ettiklerini
söylemek malumu ilamdan ibarettir; öyledir, hem de ontik-psikolojik
bir malumu ilamdır. Oysa görevimiz, haletiruhiye-içinde-olmaklığın
ontolojik yapısını eksistensiyal-zamansal konstitüsyonu içinde açığa çıkarmaktır.
Öncelikle de haletiruhiyenin zamansallığını görünür hale
getirmek olmalıdır birinci vazifemiz. “Bulunuş birincil olarak oldumoiasılık
üzerine temellenmektedir” tezi şunu demeye çalışmaktadır: Haletiruhiyenin
eksistensiyal temel karakteri bir şeye geri taşımadır. Bu,
sadece oldum-olaslığı meydana getirmekle kalmaz, eksistensiyal analizimiz
bakımından bulunuşun hep oldum-olasılığın bir hah olduğunu
da açığa çıkarır. Dolayısıyla bulunuşun zamansal yorumu, haletiruhiye -
leri zamansallıktan çıkarsamak ve onları salt husule getirme fenomenleri
olarak çözümlemek gibi bir amaca [341] asla sahip olamaz. Yapılması
gereken tek şey, haletiruhiyelerin (onlar her ne ise ve varoluşa-dair
her ne “anlama” sahip iseler) sadece zam ansalhfe temeli üzerinde mümkün
olduğunu kanıtlamaktır. Fakat buradaki zamansal yorumumuz, daha
önce hazırlık niteliğinde ele alıp analizini sunduğumuz korku ve
havf fenomenleriyle sınırlı kalacaktır.
Analizimize korkunun1 zamansallığını teşhir etmekle başlayacağız.
Daha önce korkuyu, gayrisahih bulunuş olarak karakterize etmiştik.
1) k'rş: § 30, s. 140 vd.
361