Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

Tarihselliği zamansallıktan hareketle ontolojik bakımdan irdelemek
için kullanacağımız güzergahımızı böylelikle ana hatlarıyla ortaya koyduktan
sonra, aşağıdaki incelemede, tarih meselesini tek bir hamleyle
çözebileceğimize inanmadığımızı aynca belirtmeye gerek var mıdır? Eldeki
“kategoriyal” malzemenin kıtlığı ve birincil ontolojik ufukların
emniyetsizliği, tarih meselesini asli köklerine yaklaştırdıkça çok daha
bariz ve vahim hale getirmektedir. Bu sebeple aşağıdaki incelemede, tarihsellik
meselesinin ontolojik yerini tayin etmekle yetineceğiz. Aslına
bakılırsa aşağıdaki incelemede maksat, Dilthey’in araştırmalarını ileride
özümsemek durumunda kalacak olan günümüz neslini buna hazırlamak
ve bunu teşvik etmektir, kendi payımız kadarıyla.
Fundamental-ontolojik bir maksada sahip olduğu için daha da sınırlandırılmış
olan tarihselliğin eksistensiyal meselesinin irdelenişi şu bölümlerden
meydana gelmektedir: Tarihe ve Dasein’ın yaşanmışlığına
ilişkin alelade anlayış (§ 73); tarihselliğin temel konstitüsyonu (§ 74);
Dasein’m tarihselliği ve dünya-tarihi (§ 75); tarihbilimin Dasein’m tarihselliğinde
bulunan eksistensiyal menşei (§ 76); yukarıdaki tarihsellik
meselesi irdelemesinin Dilthey’m araştırmaları ve Yorck Kontu’nun
fikirleriyle olan irtibatı (§ 77).
[378]
§ 73. Tarihe ve Dasein’ın Yaşanmışlığına İlişkin Alelade Anlayış
Bir sonraki hedefimiz, tarihin özüne ilişkin asli sorunun (yani tarih-
selligin eksistensiyal kurgulanışımn) nereden hareket etmesi gerektiğini
tespit etmek olacaktır. Bu nokta, asli olarak tarihsel olan tarafından
ifade edilmektedir. Bu yüzden etüdümüz, alelade Dasein tefsirlerinde
“tarih” ve “tarihilik” denilenin belirlenmesiyle işe koyulacaktır. Bu ifadeler
çokanlamlıdır.
“Tarih” teriminin iki anlamlılığı iyi bilinmekte ve zaten çoğu kere
bunun üzerine parmak basılmaktadır. Bu terimin hem “tarihsel gerçekliği”,
hem de onun olası bilimini ifade ediyor olması hiç de “şans eseri”
öyle değildir. Tarihbilimi (tevarih) anlamındaki “tarihi” şimdilik göz
ardı edeceğiz.
Tarihin bilimi veya bir nesne olarak tarih demek olmayan ve fakat
zorunlu olarak nesneleşmemiş o varolanın kendisini dile getiren “tarih”
ifadeleri arasında, söz konusu varolanı mazi olarak ele alıp anlayan kullanım
tercih edilir bir konuma sahiptir. Bu anlam, şu sözde kendini beyan
etmektedir: şu veya bu artık tarihe malolmuştur. Burada “mazi” ör­
401