Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

esasa ilişkin tartışmaların sürekliliğini ve somutluluğunu koşul edinmiş
olmalıdırlar kendine. Dılthey’ı harekete geçiren [399] meselelerin ne
olduğunu, bunların onu nasıl harekete geçirdiğini ayrıntılı biçimde ele
almanın yeri burası değildir.1Buna karşın Kont Yorck’un bazı merkezi
önemi haiz fikirleri, birtakım karakteristik mektup alıntıları sayesinde
şimdilik kaydıyla burada ortaya konmaya çalışılacaktır.
Dilthey’ın soru formülasyonu ve faaliyetiyle muhaberat içinde bulunmak
suretiyle canlı kalan Yorck’un genel eğilimi, temel öneme sahip
asıl disiplinin, yani analitik psikolojinin görevlerini larif ederken ortaya
çıkmaktadır. Dilthey’ın Akademi’nin yayın organında neşrettiği 7de-
en iiber eine beschreibende und zergliedem de Psychologie" (1894) başlıklı
makalesiyle ilgili olarak Yorck şunları yazmaktadır: “Birincil bilgi aracı
olarak öztefekkür, birincil bilgi prosesi olarak da analiz baştan sabitlenmiş
olarak kabul edilmektedir. Buradan hareketle önermeler formüle
edilmekte ve kendimizin bulduklarıyla bunlar doğrulanmaktadır.
Oysa yapıcı psikolojinin kendisinin ve onun varsayımlarının eleştirel
çözümlemesine, açıklanmasına ve böylece kendi içinden gelen reddiyesine
gidilmemektedir bile.” (Briefwechsel, s. 177). “... eleştirel çözümlemeden
= tek tek psikolojik menşelerin ortaya konulmasından, müdahe-
le edici icra tarzından vazgeçilmiş olması, kanaatimce sizin epistemoloji
kavramıyla ve sizin ona biçtiğiniz yerle alakalı görünmektedir.” (s.
177). “Uygulanamazlığın açıklamışım (ki bu olgu öylece ortaya konulmuş
ve açıklığa kavuşturulmuştur) sadece epistemoloji verebilmektedir.
Bilimsel yöntemlerin uygunluğu, yöntembilimin temellendirilişi
üzerine hesap verecek olan odur. Oysa bugün yöntemler, münferit sahalarda
adeta şans eseri geliştirilmektedirler" (s. 179 vd.).
Yorck’un bu talebinde, doğa demek olan varolan ile tarih olarak var
olan varolanın (Dasein’m) farklı kategoriyal yapılarım müspet ve radikal
biçimde çalışma görevi yer almaktadır. Aslında bu, bilimlerin önceleyen
ve onları yönlendiren bir mantık talebidir, tıpkı Platon ile Aristoteles’in
mantığında olduğu gibi. Yorck’a göre Dilthey’m incelemeleri,
“oııtik olan ile tarihsel olan arasındaki jenerik ayrımı yeterince vurgula-
mamaktadır" (s. 191) [italikler bana aittir]. “Özellikle karşılaştırma
yöntemi tinbilimlerin bir yöntemi olarak tercih edilmektedir. Fakat ben
burada sizden ayrılıyorum... Zira karşılaştırma daima estetik bir şeydir,
1) Böyle bir girişimi rahatlıkla bir kenara bırakabiliriz, çünkü G. M isch’in, Dilthey’a dair somut
ve merkezi temaları hedefe taşıyan bir çalışması var ki, onun yapıtıyla ilgilenen hiç kim ­
se M isch’in söz konusu çalışmasından vazgeçemeyecektir: blez. W. Dilthey, G esam m elte
Schriften, c. 5, 1924, Vorbericht, s. VI1-CXVI1.
423