Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

Hergünkülüğün ve tarihselliğin zamansal bakımdan yorumu, asli
zamana dair bakışımızı o kadar sağlamlaştıracaktır ki, böylelikle [3331
bizatihi onun, hergünkü zaman tecrübesinin imkan ve zaruret koşulu
olduğu açığa çıkarılabilecektir. Dasein kendi varlığını söz konusu eden
bir varolan olarak kendini birincil olarak yine kendisi için (ister açıkça,
ister değil) sarf etmektedir. Ihtimam-göstermeklik öncelikle ve çoğunlukla
bir-şey-için-bakışsal ilgilenmedir çünkü. Dasein kendi uğruna
kendini sarf ededururken, kendini “tüketmiş” de oluverir. Dasein kendini
tüketirken bizzat kendine ihtiyaç duyar, yani kendi zamanına ihtiyaç
gösterir. Zamana ihtiyaç duyan Dasein, onu hesap eder olur. Bir-
şey-için-bakışsal hesap edici ilgilenme, öncelikle zamanı keşfeder ve bir
zaman hesabını geliştirir. Zamanla hesap etmek, dünya-içinde-varolma
için tesis edici bir şeydir. Bir-şey-için~bakışın ilgilenici keşfi, kendi zamanım
hesap ederken, bu sayede keşfettiği el-altında-olan ve mevcutolanları
zamanla karşı karşıya getirir. Dünya-içindeki varolan bu sayede,
“zaman içinde varolmak suretiyle” erişilebilir hale gelir. Dünya-
içindeki varolanın söz konusu zaman-belirlenmişliğine zam an-içerilik
diyoruz. Onda öncelikle ontik olarak bulunan “zaman”, alelade ve geleneksel
zaman kavramının biçimlendirilmesi için gerekli olan zemini
oluşturmaktadır. Oysa zaman-içerilik olarak anlaşılan zaman, asli zamansallığın
özsel bir husule getirme minvalinden neşet etmektedir.
Tam da bu asıl kaynak bize şunu göstermektedir: “içinde” mevcut-ola-
nın ortaya çıkıp yok olduğu zaman, sahici bir zaman fenomenidir ve bir
“nitel zamanın” bir mekana doğru dışsallaştırılması değildir - oysa
Bergson’un ontolojik bakımdan tamamıyla belirsiz ve yetersiz olan zaman
yorumu tam da bunun tersine inanmamızı istiyordu bizden.
Dasein’m zamansallığım hergünkülük, tarihsellik ve zaman-içerilik
bakımından ele alıp çalıştığımızda, onun asli ontolojisinin hercümerciııi
de kayırıcı-bakışsız biçimde kavramış oluruz. Dasein dünya-içinde-va-
rolmak suretiyle varolurken, dünya-içinde karşılaşılan varolanlarla beraber
ve onlarla birlikte fiilen varolur. Bu sebepledir ki Dasein, kapsamlı
ontolojik şeffaflığım, Dasein’sal-olmayan varolanların açıklığa kavuşturulmuş
varlık ufku içinde kazanacaktır - yani el-altında-olmayıp ve
mevcut-olmayıp öylesine “duraduran”larm da ufku içinde bunu kazanacaktır.
Var dediğimiz her şeylerin varlık varyasyonlarını yorumlayabilmek
için, öncelikle esasen varlık idesinin yeterince aydınlığa kavuşturulmuş
olması lazımdır. Bunu elde etmediğimiz sürece, Dasein’m tekrar
edici zamansal analizi de noksan kalacak ve net olmayacaktır - konusal
zorluklardan ise uzun uzadıya hiç bahsetmiyorum. Dolayısıyla
353