Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

nin “hafızasında” bir şeylerin bulunduğunu söyleyen psikolojik yorum,
dünya-içinde-varolma dediğimiz eksistensiyal konstitüsyonu ifade
etmektedir aslında. Fakat Kant söz konusu yapıyı görememiş olduğu
içindir ki, olası bir istikamet bulma konstitüsyonunun eksiksiz rabıtasını
tam olarak bilememiştir. Sağ ve sol istikamete sahip olmak,
[110] esas itibariyle Dasein’m özü gereği yönelmişliğe sahip olması
üzerine temellenmektedir. Bu da özü gereği dünya-içinde-varolma tarafından
beraberce belirlenmiştir. Ama Kant’ın burada yapmaya çalıştığı
şey, istikamet bulmanın tematik yorumunu sunmak değildi. Onun
göstermeye çalıştığı şey, her istikamet bulmanın bir “öznel ilkeye” ihtiyaç
duyduğunu ortaya koymaktı sadece. Ama burada “öznel” dediğinde
o, aslında a priori demek istemiştir. Mamafih sağ ve sola yöne-
limliliğin a priori'si, dünya-içinde-varolmanm “öznel” a priori'si üzerine
temellenmektedir. Bunun ise, peşinen dünyasız kabul edilen bir özneyle
sınırlandırılan bir belirlenimle hiçbir ilgisi yoktur.
İçinde-var-olmaklığı tesis eden birer karakter olan mesafe-kaldır-
maklık ile istikamet, Dasein’m mekansallıgım belirlemektedir. Dasein
ilgilenici-bir-şey-için-bakışsal biçimde keşfedilen dünya-içindeki mekanda
var olmaktadır. İşte dünya-içinde el-altında-olanlarla ve dünya-
içinde-varolmanm mekansallığıyla ilgili olarak şu ana kadar yürüttüğümüz
mekansalhk irdelemesi, dünyanın mekansallığı fenomenini ortaya
koyup çalışabilme koşullannı bize sağlamış ve ontolojik bir mesele olan
mekan meselesini ortaya koyabilmemizi temin etmiş olmaktadır.
24. Dasein’m M ekansallığı ve Mekan
Dünya-içinde-varolan olarak Dasein, zaten hep şu veya bu “dünyayı”
keşfetmiş durumdadır. Dünyanın dünyasallığı üzerine temellenmiş
olan söz konusu keşfetmeyi, daha önce, bir varolanın kendi ilintililik
bütününe serbest bırakılışı olarak karakterize etmiştik. İşbu
serbest bırakıcı ilintilendirme, bir-şey-için-bakışsal kendini imlendirme
minvali içinde cereyan etmektedir ki, bu da, imlenimselliğin önceleyici
anlayışı üzerine temellenmektedir. Şimdi ise şunu göstermiş
olduk: bir-şey-için-bakışsal dünya-içinde-varolma esasen mekansaldır.
Dasein mesafeyi-kaldırmaklık ile istikamet minvalleri sayesinde
mekansal olabildiği içindir ki, çevreleyen-dünyadaki el-altmda-olan-
larla kendi mekansallıkları içinde karşılaşabilmektedir. Demek ki, bir
ilintililik bütünlüğünün serbest bırakılması ile bir muhit içindeki me-
safe-kaldırıcı-istikamet-kazandıncı ilintilendirme (yani el-altında-ola-
115