Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

Analizimize devam etmeden önce, dünyasallığm spesifik ontoloji
meselesini çok daha keskin biçimde ayırt edebilmemiz için, dünyasallık
fenomeninin yorumunu uçtaki bir tezat örnek üzerinden daha da açmamız
gerekmektedir.
[89]
B. Descartes’ın Dünya Yorumuna Karşı Dünyasallık
Analizimizin Ayırt Edilerek Ortaya Konulması
Yürüttüğümüz inceleme kapsamında, dünya kavramım ve bu fenomenin
bünyesinde bulunan yapılan teminat altma almak ancak peyder
pey olabilecek bir şeydir. Dünyanın yorumu, öncelikle dünya-içindeki
bir varolanı hareket noktası aldığı ve ardından dünya fenomeninden
sarfı nazar ettiği için, söz konusu hareket noktasını, belki de en aşırı icra
minvaliyle ontolojik bakımdan açıklığa kavuşturmaya çalışacağız. Bu
amaçla, Descartes’m “dünya” ontolojisinin ana hatlarını kısaca sunmakla
yetinmeyip, onun koşullannı sorgulayacağız ve şimdiye kadar elde
ettiğimiz bulgular ışığında onu karakterize etmeye çalışacağız. Böyle bir
irdelemeyle, hem Descartes’tan önceki, hem de Descartes'ı takip eden
dünyaya dair yorumlann dayandığı ontolojik “temellerin” esasen nasıl
da tartışılmaksızın veri kabul edilmiş olduğunu göstereceğiz.
Descartes dünyanın ontolojik temel belirlenimini extensio’da bulmaktadır.
Uzanım, mekansallığı tesis eden niteliklerden biri olduğuna ve hatta
Descartes’a göre onunla özdeş olduğuna göre; öte yandan mekansallık
şu veya bu anlamda dünya için tesis edici kaldığı için, kartezyen “dünya”
ontolojisinin irdelenişi, hem çevreleyen-dünyayı hem de bizatihi Dase-
in’ın mekansallığını müspet biçimde ortaya koyabilmemize yarayan menfi
bir destek sağlıyor olmaktadır. Dolayısıyla Descartes’m geliştirmiş olduğu
ontolojisi bakımından üç konuyu ele alacağız: 1. “Dünyanın” res acım
sa olarak belirlenimi (§ 19); 2. Söz konusu ontolojik belirlenimin temelleri
(§ 20); 3. Kartezyen “dünya” ontolojisinin hermenötik bakımdan
tartışılması (§ 21). Aşağıdaki etütlerin ayrıntılı temellendirilişinin, ancak
“cogito sum”un fenomenolojik yapı bozumuyla mümkün olabileceğini
unutmamak gerekir (bkz. İkinci Kısım, İkinci Aynm).
§19. “Dünya”nın Res Extensa Olarak Belirlenimi
Descartes re s cogitans olarak “ego cogi£o”yu “res corporea" dan ayırt
etmektedir. Bu ayrım, bundan sonraki bütün “doğa ve tin” şeklindeki
92