Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

nuş içinde açımlanan öylelik, dünya-içinde-varolmak suretiyle var olan
tam da bu varolanın eksistensiyal belirlenimi olarak kavranılmalıdır.
Faktisite bir ma'cut-olanın factum brutum olgusallığı dem ek olmayıp,
Dasein’ın varoluşunda bulunduğu halde öncelikle kenara itilen bir varlık
karakteridir. Faktisitedeki öylelik asla seyretmek suretiyle önümüzde
mevcut bulunabilecek bir şey değildir.
Dasein karakterindeki bir varolan, kendini (ister belirtik biçimde ister
değil) kendi fırlatılmışlığı içinde bulmakla kendi şuradalıgım var et
inektedir. Bulunuş içindeyken Dasein, zaten hep kendi kendisiyle karşı
karşıya gelmiş olmakta, kendisini zaten hep peşinen bulmuş olmaktadır
- ama algısal kendi-önünde-mevcut-olma olarak değil ve fakat haletiru-
hiyeye sahip bir kendini bulma olarak. Dasein kendi varlığına tevdi edilmiş
bir varolan olarak kendini zaten hep bulduklarına da tevdi edilmiş
bulmaktadır - bu öyle bir bulmadır ki, öyle doğrudan aramaktan değil,
daha ziyade bir kaçıştan neşet etmektedir. Haletiruhiye, fırlatılmışlığı
ona bakış yöneltmek suretiyle değil, ona yüzünü dönmek veya ondan
yüzünü çevirmek suretiyle açımlar. Ve çoğunlukla Dasein, bizzat açımlanan
yük olma karakterine yüzünü dönmezken, yine yüksek bir haleti
ıuhiyeyle kuş gibi hafif olmaya ise en az yüzünü çevirir. Bahse konu yüzünü
çevirme (bu her ne demek ise) daima bulunuş suretiyledir.
Haletiruhiyenin neyi açımladığım ve nasıl açımladığını fenomenal
bakımdan tümüyle yanlış takdir etmemek için, belirli bir haletiruhiye
içindeki Dasein’ın "toptan” haberdar olduğu, bildiği ve inandığı şeyleri
haletiruhiye sayesinde açımlananlarla asla birleştirmemek [136] lazımdır.
Dasein “nereye” gittiğine dair inancından “emin” olsa da veya akılcı
aydınlanma gereği nereden geldiğini bildiğini zannetse de şöyle bir
fenomenal vaka tespitinde bulunabiliriz: Haletiruhiyesi Dasein’ı kendi
şuradalığınm öyleliğiyle karşı karşıya getirirken; şuradalığının öyleliği
insafsızca sürüp giden bir muamma iken Dasein, gözlerini ona dikerek
kalmaktadır. Bulunuşun “apaçıklığını” pür mevcut-olanın teorik bilgisinin
apodiktik kesinliğiyle boy ölçüştürerek aşağılara indirmeye çalışmak
eksistensiyal-ontolojik bakımdan tamamıyla haksız bir girişimdir.
Fakat fenomenleri tahrif ederek onları akıldışılık sığmağına sürmek de
aynı derecede yanlıştır. Akılcılığın mukabili olan akıldışıcılık, akılcılığın
kör kaldığı şeylerden bahsederken aslında şaşı bakıyor olmaktadır.
Bir Dasein’ın kendi haletiruhiyesine bilerek ve isteyerek fiilen hakim
olabiliyor olması, ona hakim olması gerektiği ve buna zorunda olması,
varolmanın belirli imkanları dahilinde istemenin ve bilmenin önceliğine
delalet ediyor olabilir. Fakat bu durum, haletiruhiyenin ontolojik
143