Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

yeterli ölçüde belirlemek bile, öze inen birtakım ontolojik açıklamalara
gerek duyacaktır.
“Dünya” sözcüğünün yukarıda ele almış biçimi ve sık sık kullanılıyor
oluşu, onun çokanlamlıhğım gözler önüne sermektedir. Söz konusu
çokanlamlılığı açarak, çeşitli anlamların işaret ettiği fenomenler ve
onların rabıtası ortaya konulabilir:
1. Dünya ontik bir kavram olarak kullanılmaktadır ve bu durumda
dünya içinde mevcut olabilen varolanların tamamı anlamına gelir.
2. Dünya ontolojik bir terim görevini görür ve yukarıda birinci maddede
ifade edilen varolanların varlığı anlamına gelir. Bu anlamda “dünya",
bir varolan çokluğunu kapsayan sahanın ismi olur; örneğin matematikçi
“dünya”sı dendiğinde buradaki dünya [65] matematikteki olası
şeylerin sahasını imlemiş olur.
3. Öte yandan dünya, ontik bir anlamda anlaşılabilir, ama bu kez Da-
sein’m özü gereği olmadığı ve dünya içinde karşılaşılan bir varolan olarak
değil de olgusal Dasein’m kendisi olarak “yaşadığı” bir “içiııdelik"
olarak. Burada dünya önontolojik yaşamsal bir anlama sahiptir. Ancak
burada da yine çeşitli imkanlar bulunmaktadır: Dünya “kamusal” biz-
dünyasım ya da “zati” ve en yakın (evimizi) çevreieyen-dünyayı imler.
4. Nihayet dünya ontolojik-eksistensiyal bir kavram olan diinyasal-
Iığı ifade eder. Dünyasallıgm bizatihi kendisi, özel “dünyaların” ilgili
yapı bütününe göre modifiye edilebilir olup, kendi içinde dünyasallıgm
a priori’sini kapsar. Dünya ifadesini terminolojik olarak yukarıda üçüncü
maddede tespit edilen anlamı için ayırıp kullanıyoruz. Dünyayı birinci
anlamında kullandığımızda, bu durumu söz konusu ismi tırnak
içine alarak belirteceğiz.
Buna göre “dünyasal” diye modifiye ettiğimiz ifade de Dasein’ın bir
varlık minvali anlamına gelir, dünya “içinde” mevcut olan bir varolanın
ise asla değil. Bunlara, dünyaya-ait* veya dünya-içinde diyoruz.
Günümüze kadarki ontolojiye bir göz attığımızda, Dasein’ın dünya-
içinde-varolma konstitüsyonunun gözden kaçırılmış olmasıyla dünya-
sallık fenomeninin atlanmış olmasının el ele gittiği görülmektedir. Bunun
yerine dünya, dünya içinde mevcut olan ve fakat öncelikle hiç de
keşfedilmemiş olan varolanın varlığından, yani doğadanb hareketle yorumlanmaya
çalışılmaktadır. Ontolojik-kategoriyal bakımdan anlaşıldığında
doğa, dünya içinde mümkün varolanların varlığının bir sınır durumudur.
Dasein böyle bir anlama sahip bir varolan olarak doğayı, kena)
Şurada-varolmaklık tam da dünyayı-i$iticidir.
b) Burada “doğa’', Yeniçağ fiziği bağlamında Kantçı anlamda e k alınm ıştır.
67