Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

lerde durmalarının nedeni de zaten budur. Örneğin çağının “dünya görüşüne”
peşinen “teslim” olan bir tarihbilimci, kendi objesini sahih tarihsel
olarak (yani sadece “estetik” bakımdan değil), anlamış olduğunu
kanıtlamış olmamaktadır bu hareketiyle. Öte yandan “sadece” kaynakların
edisyonuyla uğraşan bir tarihbilimcinin varoluşu dahi sahih bir tarihsellikle
belirlenmiş olabilir.
En uzaktaki ve ilkel kültürlere duyulan incelikli bir tarihbilimsel ilginin
hakim olması, bu sebeple, bir “dönemin” sahih tarihselliğine karine
teşkil ediyor değildir. Neticede bir “historisizm" meselesinin baş-
göstermiş olması, tarihbilimin Dasein’ı sahih tarihselliğine yabancılaştırmaya
kastetmiş olduğunun en bariz işaretlerin başında gelmektedir.
Çünkü sahih tarihsellik, tarihbilime mecbur değildir. Tarihbilimsel olmayan
çağlar da aynı sebepten ötürü bizatihi tarihsiz çağlar demek de
olmayacaktır.
Tarihbilimin “yaşam bakımından” “Faydası” veya “zararı” olabilmesinin
imkanı, onun kendi varlığının kökü itibariyle tarihsel olmasından
ileri geliyor olup, fiilen varolan olarak sahih veya gayrisahih tarihsellik
konusunda onun hep peşinen bir tercihte bulunmuş olmasından kaynaklanır.
“Yaşam Bakımından Tarihbilimin Faydası ve Zararı”na dair
özsel olan hususları Nietzsche, İkinci Zamansız İncelemeler'de (1874)
görüp ortaya koyarak, açıkça ve nüfuz edici biçimde ifade etmiştir. Nietzsche
üç tür tarihbilimi ayırt etmektedir: anıtsal, yadigarsal ve eleştirel
tarihbilim. Fakat bu üçlü ayrımın neden zorunlu olduğunu, onun
birlik zeminin ne olduğunu açık biçimde ortaya koymamıştır. Ama aslında,
tarihbilimin teslisi, Dasein’m tarihselliği tarafından ana hatlarıyla
zaten çizilmiş bulunmaktadır. Dasein’m tarihselliğidir, söz konusu üç
imkanın fiili somut birliği olarak sahih tarihbilimin ne olması gerektiğini
anlamamızı sağlayan. Nietzsche’nin bu tasnifi tesadüf eseri değildir.
Çünkü “lncelemeler”inin başlangıç kısmı, Nietzsche’nin ifşa ettiğinden
daha fazlasını anlamış olduğunu bize hissettirmektedir.
Tarihsel Dasein, zamansallık zemini üzerinde mümkün olabilmektedir
sadece. Zamansallık kendini-vermelerin ekstatik-ufuksal birliği
içinde kendini husule getirmektedir. Müstakbel olan Dasein, seçtiği bir
imkanın kapahlığı-açma-kararlıhğı içindeki açımlanışı içinde sahih olarak
varolabilmektedir. Kapalılığı-açma-kararlılıgı içinde kendine geri
gelen Dasein, tekerrür edici biçimde insani varoluşun “anıtsal” imkanlarına
açık olabilmektedir. İşte böylesi bir tarihsellikten neşet eden ta-
rihbilimine “anıtsal” diyoruz. Oldum-olası olan Dasein, kendi fırlatıl-
mışlığma tevdi edilmiş durumdadır. Mümkün olanın tekerrür edici te­
420