Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

lam söz konusu ediliyor olamaz: Her bir noktanın kendini kendi için
belirlemesi aslında bir şimdi-burada. sonra yine şimdi-burada ve yine
şimdi-burada ve saire demektir. Her nokta, kendisi için “var” olması itibariyle
bir şimdi-noktasıdır. “Demek ki nokta, zaman içindeyken bir
gerçekliğe sahiptir”. Noktanın şu nokta olarak kendini belirlediği şey
bir şimdidir. Noktanın kendini-kendisi-için-belirleyebilmesinin imkan
koşuludur şimdi. Söz konusu imkan koşulu, noktanın varlığını oluşturmaktadır
ve bu varlık aynı zamanda düşünülmüşlüktür. O halde, nok-
tasallığın (yani mekanın) saf düşünümü, hep şimdiyi ve şimdinin ken-
dinin-haricindeliğini “düşündüğü" için, mekan zaman olarak “var” olabilmektedir.
Onun kendisi nasıl belirlenmektedir?
“Kendinin-haricindeliğin menfi birliği olarak zaman, esas itibariyle
soyuttur, idealdir. - O, var olmak suretiyle var olmaktan çıkan ve var
olmadığı takdirde var olan varlıktır: temaşa edilen oluş. Bir başka deyişle,
esasen anlık olan, doğrudan kendilerini ortadan kaldıran farklar dışsaldırlar
ve fakat kendileri bakımından dışsal olarak belirlenmişlerdir”.1
Bu tefsire göre zaman, kendini [4311 “temaşa edilen oluş” olarak açığa
vurmaktadır. Hegel’e göre bu, varlıktan hiçliğe yahut hiçlikten varlığa
geçiş demektir.2 Oluş hem ortaya çıkış hem de ortadan kaybolmadır.
Varlık “geçiş” yapmaktadır, yahut hiçlik “geçiş” yapmaktadır. Zaman
bakımından bu ne demektir? Zamanın varlığı şimdidir. Fakat her şimdi
“şimdi” artıfc-değil ya da henüz-değil olduğu için onu, bir varlık de-
ğil olarak da kavramak mümkündür. Zaman “tem aşa” edilen oluştur.
Yani o, düşünümlenmeyen bir geçiştir, kendini sadece şimdiler dizisi
içinde pür biçimde sunandır. Eğer zamanın özünü “temaşa edilen oluş”
olarak belirleyecek olursak, o zaman şöyle bir şey açığa çıkmış olur: Zaman
birincil olarak şimdilerden hareketle anlaşılmaktadır (özellikle de
pür temaşa için nasıl mevcut bulunuyorsa öyle).
HegePin zaman yorumunun, tümüyle alelade zaman anlayışı istikametinde
hareket ettiğini göstermek için teferruatlı bir irdelemeye gerek
bile yoktur. Hegel zamanı, şimdilerden hareketle karakterize ederken,
onların bütün yapısının örtülü ve tesviyede kalışını varsaymaktadır.
Çünkü ancak bu şekilde onu “ideal” bir mevcut-olan olarak temaşa etmek
mümkündür.
Hegel’in zamanı, tesviye edilmiş şimdileri birincil olarak temel aldığını
delillendiren cümleler şunlardır: “Şimdi tuhaf bir hakka sahiptir -
1) A.g.y., § 258.
2) Krş. Hegel, W issenschaft der Logık, 1. Kitap, 1. Kesim, 1. Bolüm, haz. G. Lasson, 1923, s.
66 vd.
456