Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

ütünün varlığına ilişkin bir ide önceden varsayılmış olmalıdır. Oysa
Dasein'm varlığına ilişkin esas sorunun önünü kapayan ya da onu yanlış
yola saptıran şey, onu sürekli olarak Eskiçağ-Hıristiyan antropolojisini
cihet alarak belirlemek olmuştur ki, kişilikçilik ve yaşama felsefesi bile
söz konusu antropolojinin yetersiz ontolojik temellerini görmezden
gelmektedir. Geleneksel antropoloji şunları içerir:
1. İnsanın tanımı: zoon logon ekhon'un animal rationale, yani akıl sahibi
canlı olarak yorumlanması. Burada çoon’un varlık minvali, bir mevcut
oluş ve vukubuluş anlamındadır. Logos ise hem varlık minvali, hem
de bu şekilde biraraya getirilmiş olan varolan açısından karanlıkta kalan
daha üst bir ihsan kabul edilir.
2. İnsan varlığı ve özünün belirlenişinde başvurulan öteki rehber teolojiktir:
kai eipen ho theos: Poiesomen anthropon kat’ eikona hemeteran
kai kath’ homoiosin; faciam us hominem ad imaginem nostram et similitu-
dinem nostram.1Hıristiyani-teolojik [49] antropoloji buradan hareketle
ve Eskiçağ’m tanımım da devralarak insan dediğimiz varolana ilişkin
belirli bir tefsir elde eder. Burada hem Tanrı’nın varlığı ve hem de ens
finitum'un varlığı ontolojik olarak Eskiçağ ontolojisinin araçlarıyla yorumlanmaktadır.
Söz konusu Hıristiyani tanım, Yeniçağ içinde teolojik-
sizleştirilmiştir. Ama “aşktnlık” idesi, yani insanın kendini aşan bir şey
olduğu fikri, kökleri Hıristiyan dogmatiğine dayanan bir düşüncedir ki,
onun da insan varlığını hep ontolojik bir sorun olarak ele aldığını söylemek
pek mümkün olamaz, insanın bir akıl sahibi varlıktan daha fazla
bir şey olduğunu savunan aşkmlık idesinin etkileri çeşitli yol ve biçimlerle
görülmüştür. Bu idenin menşeini şu alıntılarla göstermek
mümkündür: “His praeclaris dotibus excelluit prima conditio, ut ratio, in-
telligentia, pruderıtia, iudicium, non modo ad terreııae vitae gubemationem
suppeterent, sed quibus transscenderet usque ad Deum et aetem anı felici-
tatem."1 “Also auch der mensch ... sin ufsehen hat uf Gott und sin wort,
zeigt er klarlich an, dafi er siner natur etwas Gott nâher anerborn, et
was mee nachschlâgt, etwas zu^ugs zu jm hat, das alles on zwyfel allein
daraus flüSt, daS er nach der bildnujî Gottes geschaffen İst.”3
Geleneksel antropoloji için önemli olan bu menşeler (yani Yunani tanımlamalar
ile teolojinin rehberliği), “insan” adındaki varolanın özünün
belirlenimi esnasında onun varlığına ilişkin sorunun unutulmuş kaldığını,
söz konusu varlığın daha çok diğer yaratılmış nesneler gibi mevcut-
1) Yaratılış I, 26.
2) Calvin, Institutio I, 15, § 8.
3) Zwingli, Von klarheit und gcw üsse dcs vvorts Gottes. (D eutsche Schriften I, 58),
51