Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

ontolojik ayrımları belirleyici olmuştur. Bu karşıtlık, ontik bakımdan
pek çok içeriksel varyasyonlar halinde sabitlenmiş olsa da, onun ontolojik
temellerinin ve karşıtlığı oluşturan öğelerin bizatihi kendilerinin
aydınlığa kavuşturulmamış olmasının kökeni, en başta Descar-
tes’ın ortaya koyduğu bu ayrıma dayanmaktadır. Descartes bu varolanların
varlığını hangi varlık anlayışı dahilinde belirlemiştir? Bizatihi
varolan bir varolanın varlığını ifade eden terim substanfia’dır. Bu terim,
bazen töz anlamındaki varolanın varlığım, [90] (yani tözselliği),
bazen de bizatihi varolanın kendisini (yani tözü) ifade etmektedir.
Substantia’mn bu ikili anlamı (ki Eskiçağ’da ousicf kavramı da aynı
ikililiğe sahipti) hiç de tesadüfi değildir.
Res corporea’nm ontolojik belirlenimi, bizden, tözün (yani bir töz olması
bakımından bu varolanın tözselliğinin) anlamının açığa çıkartılmasını
talep etmektedir. Res corporea’nm sahih kendinde-var-olmaklı-
ğmı tayin eden şey nedir? Bir tözü kendinde (yani tözselliği bakımından)
kavramak nasıl mümkündür? Et quidem ex quolibet attributo subs-
tantia cognoscitur, sed una tamen est cııiusque substantiae praecipua prop-
rietas, quae ipsius naturam essentiamque constituit, et ad quaın aliae omes
referentur.' Buna göre tözler, “yüklemleri” aracılığıyla erişilir olmaktadırlar.
Her töz, müstesna bir niteliğe sahiptir ve belirli bir tözün tözselliğinin
özü bu nitelikten okunabilmektedir. Peki, res corporea için
söz konusu nitelik hangisidir? Nempe extensio in longum, latum et pro-
fundum, substantiae corporeae naturam constituit.2Buna göre cismani tözün
sahih varlığı; uzunluk, genişlik ve derinlik denilen uzanımlar olup,
biz ona “dünya” deriz. Extensio’ya söz konusu müstesna niteliği veren
nedir? Nam omne aliud quod corpori fribui potest, extensionem praesuppo-
nit,3 Uzanım, bahse konu olan varolanın asıl varlık konstitüsyonudur.
Buna göre, öteki varlık belirlenimleri, kendileri ne iseler öyle “var” olabilmeleri
için, uzanımın önceden “var” olması gerekir. Yani uzanım,
cismani nesneye birincil olarak “tayin” edilmiş olmalıdır. Dolayısıyla
hem uzanımın, hem de uzanımla karakterize edilen “dünya”nın tözsek
liginin delillendirilmesi, söz konusu tözün bütün diğer belirlenimlerinin
(özellikle de divisio, figura, motus) extensio'nun modus’ları olarak
kavranılmaları bakımından icra edilmektedir. Diğer taraftan extensio sine
figura vel motu olarak anlaşılır kalmaktadır.
a) Evet ve özellikle de on; to on: 1. varolan (varolanlık), 2. bizatihi varolan.
1) Principia, 1, no. 53, s. 25 (O euvres, der. Adam-Tannery, c. V lll).
2) A.g.y.
3) A.g.y.
93