Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

mektedir: “Öte yandan özbilincin içsel tarihselliği bakımından [4021
tarihten tefrik edilmiş bir sistematiğe başvurmak metodolojik açıdan
uygun değildir. Nasıl ki fiziyolojiden fiziği çıkarıp atmak mümkün değilse,
felsefeden de (hele ki eleştirel bir felsefeyse söz konusu olan) tarihselliği
çıkarıp atmak mümkün değildir... Benim davranışım ile tarihsellik,
nefes ve hava basıncı gibidir. Kulağa paradoks gibi gelebilir ama.
felsefe yapmayı tarihsellikten tefrik etmeye gayret etmek, metodik bakımdan
ele alındığında, metafizikten geri kalan son artık sayılmalıdır^
(s. 69). “Çünkü felsefe yapmak yaşamak demek olduğu için, sakın
korkmayınız, bana göre tarihin bir felsefesi var demektir. Onu yazabilecek
birisi de olsaydı keşke! - Ama bunu, şimdiye kadar ele alınmış ve
denemiş yollardan yapmak mümkün değildir. Siz bunun böyle mümkün
olmadığını, reddiyesi imkansız biçimde zaten gösterdiniz. Zira
şimdiye kadarki soru formülasyonu yanlıştı işte, imkansızdı tümden,
fakat biricik olan da değildi. Bu yüzdendir ki, sahici bir felsefe yapmak
ancak tarihsel felsefeyle mümkün olabilecektir. Yine bu yüzden, sistematik
felsefe ile tarihsel temsil arasında bir ayrıma gitmek işin özü gereği
yanlıştır” (s. 251). “Bütün bilimlerin haklılık temeli, onları pratiğe
dönüştürülebilirle imkanından ileri gelmektedir. Fakat matematiksel
pratik biricik olan değildir. Bizim duruş noktamızın pratik gayesi, pedagojik
bir hedeftir, kelimenin en geniş ve derin anlamıyla. O, bütün
sahici felsefelerin ruhudur, Platon ile Aristoteles’in bahsettiği hakikattir”
(s. 42 vd.). “Bir bilim olarak etiğin mümkün olup olmadığına dair
kanaatimi biliyorsunuz. Ama yine de bunu daha iyi yapabilmek mümkündür
herhalde. Bu kitapları kim kimin için yazıyor, acaba? Muhasipler
için muhasebeden ibaret bunlar! Tek kayda değer olan, fizikten etiğe
ulaşma gayretidir, o kadar” (s. 73). “Eğer felsefeyi yaşamın tezahürü
olarak ele alacak olursak, yani onu zeminsiz bir düşünmenin gözlemcisi
kabul etmeyecek olursak (çünkü o durumda bakışımız, bilinç zemininden
sarfı nazar etmiş olur), o zaman, hem görevimiz hem de elde
edeceğimiz sonuç oldukça küçüktür - her ne kadar istihsali karmaşık
ve zor olsa da. Önyargılardan bağışık olmak lazımdır bunun için, ki bu
bile ne kadar zor elde edilir” (s. 250).
Yorck bizzat yola koyulmakta ve ontik (nazarcı) olana karşm tarihsel
olanı kategoriyal bakımdan kavramaya ve “yaşamı” münasip bir bilimsel
anlayışa taşımaya çalışmaktadır. Bunun sahiden de böyle olduğunu,
Yorck'un bu türden incelemelerin zorluğuna dikkat çekmesinden
anlıyoruz: estetik-mekanik düşünce tarzı “çok daha kolay biçimde kelimelerle
ifade edilebilmektedir, çünkü kelimelerin çoğu nazarcı oluşu­
426