Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

işte bu yüzden çekiçlerin sağ ve sol tarafı bulunmamaktadır, onları elimizle
kullanıyor olsak bile.
Mesafe-kaldırmaklığa ait olan istikametin, dünya-içinde-varolmayla
temellendirilmiş olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Sağ ve sol yön, “öznel”
şeyler değildir, öznenin belirli bir hissine sahip olduğu şeyler ise
hiç değildir. Sağ ve sol, zaten hep el-altında-olan bir dünyaya duhul
eden yönelimliliğin istikametleridir. Oysa “sahip olduğum her iki yönümün
birbirinden farklı olduğuna ilişkin salt hissimle”1dünyada yönümü
bulabilmem asla mümkün olamazdı. Böyle bir farka ilişkin “salt
his” sahibi olan özne fikri, sadece öznenin hakiki konstitüsyonunu dikkatten
kaçıran kurgulanmış bir tasarımdır aslında. Çünkü eğer Dasein,
dünya içindeki istikametini şaşırmamak üzere söz konusu “salt hisse”
güvense bile, söz konusu tasarım, Dasein’ın zaten hep bir dünya içinde
var olduğunu, var olm ak zorunda olduğunu gözden kaçırmaktadır. Zaten
bunu, istikametini bulma fenomenini açıklığa taşımak isteyen Kant’ın
seçtiği örnekten de görmek mümkündür.
Varsayalım ki, bana yabancı olmayan bir odaya girmişim, içerisi
kapkaranlık. Ben yokken odadaki mefruşatın yeri değiştirilmiş. Daha
önce sağda duran her şey şimdi solda duruyor olsun. Eğer yönümü şaşırmayacaksam,
her iki yönümün “birbirinden farklı olduğuna ilişkin
salt hissimle” bunu yapamam, istikametimi bulabilmem için belirli bir
nesneyi elimle kavramam gerekecektir. Kant laf arasında, “onun yerini
hafızamda tutmuş” olmalıyım diyor. Ama bu aslında şu demek değil
midir: istikametimi bulabilmem için, zaten hep “bilindik” olan bir
dünya’ içinde ve onu temel alarak hareket etmem gerekmektedir. Başka
bir deyişle, Dasein’a belirli bir dünyanın gereç rabıtası önceden verilmiş
olmak zorundadır. Benim zaten bir dünya içinde bulunuyor olmam,
sağ ve sol yön hissim kadar önem taşıyan bir istikamet bulma
koşuludur. Dasein’m söz konusu varlık konstitüsyonunun kendiliğinden
anlaşılır olması, onun ontolojik bakımdan tesis edici olan rolünü
görmezden gelmemizi haklı gösteremez. Aslında Kant bunu görmezden
geliyor değildir. Aynı şekilde Dasein’a ilişkin diğer herhangi bir
yorum da bunu görmezden gelmemektedir. Fakat söz konusu konsti-
tüsyondan sürekli olarak yararlanıyor olmamız, onu münasip bir ontolojik
irdelemeye tabi tutmamamıza engel olmamalıdır. Aksine, böyle
bir irdeleme bizden tam manasıyla talep edilmektedir. Söz gelimi, be-
1) 1. Kant, Was heiKt: Sich im Denken orientieren? (1786), W . (Aktıd. Ausgabe), c. 8. s.
131-147.
a) Bilindik aidiyetten hareketle - önceden muhafaza ettiğim ve ona göre değiştirdiğim.
114