Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

zaten varolmak suretiyle kendine bir hareket sahası yaratmış durumdadır.
Dasein kendi yerini o şekilde belirlemektedir ki, işgal ettiği mekandan
hareketle yine kendi “yerine” geri dönebilmektedir. Dasein’m mekan
içindeki bir pozisyonda yer aldığını söyleyebilmek için, herşeyden
önce bu varolanı ontolojik bakımdan münasip olmayan bir şekilde kavramamız
gerekir. Uzanımlı bir obje ile Dasein’m “mekansallığı” arasındaki
fark, Dasein’m mekandan haberdar olmasında da yatıyor değildir.
Zira bir mekanı işgal ediyor olmak ile mekansallığı “tasavvur” etmek
hiç de birbiriyle özdeş değildir ki, biri ötekinin önkoşulu olsun. Öte
yandan Dasein’m mekansallığmı bir kusur olarak da tefsir etmemek gerekir
- “ruhun bedene hapsolması” nedeniyle varoluşa yapışıp kalan
ölümcül bir kusur olarak mesela. Çünkü Dasein, tam da “ruhsal” olduğu
için ve dahi sadece bu sebeple mekansal olabilmektedir, oysa bu, uza-
nımsal bir cismani nesne için özü gereği imkansız olan bir şeydir.
Dasein’ın kendine-mekan-yaratması, istikamet ve mesafe-kaldır-
maklık tarafından tesis edilmektedir. Böyle bir şey, Dasein’m zaman-
sallığı temeli üzerinde nasıl mümkün olabilmektedir? Zamansallıgm
Dasein’ın mekansallığı bakımından gördüğü temellendirici işlev, aşağıda
kısaca gösterilecek ve mekan ile zamanın birbirine “kenetlenmiş”
olmasının ontolojik anlamının irdelenmesi bakımından ne kadarı gerekliyse
o kadar açıklamada bulunulacaktır. Dasein’m kendine-me-
kan-yaratması bakımından ona havali gibisinden bir şeyin istikametse!
keşfi aittir. Havali ifadesiyle, çevreleyen-dünyada el-altında-olan,
pozisyonlanabilen bir gerecin olası bir-yerlere-ait-oluşunun nereyeli-
gini dile getirmek istiyoruz öncelikle. Gereçleri hazır bulmak, elle çalışmak,
başka bir yere koymak veya kaldırmak sırasında zaten havali
denilen şey önceden keşfedilmiş durumdadır. İlgilenici dünya-içinde-
varolma istikarnetseldir - kendine istikamet vericidir. Bir-yerlere-ait-
oluş özü gereği ilintilendirmeyle rabıtalıdır. O, fiilen hep ilgilenilen
gerecin ilintililik rabıtasından hareketle kendini belirlemektedir. 11in-
tilendirme rabıtaları sadece açımlanmış bir dünyanın ufku dahilinde
anlaşılabilir olmaktadır. Onun ufuk karakteridir, havalisel bir-yerlere-
ait-oluşun spesifik “nereye ufku”nu mümkün kılan. Havaimin istika-
metsel keşfi, olası şurayalık ve burayalığın ekstatik muhafaza edici
beklentilendirmesi üzerine temellenmektedir. Havalinin istikametsel
beklentilendirilişi olarak kendine-mekan-yaratma, eşit derece asli olmak
üzere el-altında-olan ile 13691 mevcut-olanın yakınlaştırılmasıdır
(mesafenin-kaldırılmasıdır). Önceden keşfedilen havaliden hareketle
ilgilenme, mesafeyi-kaldıııcı biçimde en yakında olana geri ge­
391