Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

taya çıktığını aradığımızda şunu sormuş oluyoruz aslında: Dasein'ın bilimsel
araştırma minvali içinde varolabilmesi için eksistensiyal bakımdan
gerekli olan ve Dasein'ın varlık konstitüsyonu içinde yatan imkan koşulları
nelerdir? Bu soru formülasyonu, eksistensiyal bir bilim kavramını hedeflemektedir.
Bu, bilimin “mantıksal” kavramından farklıdır, çünkü o,
bilimi bilimin neticesinden hareketle anlamakta ve onu “doğru ve bu
yüzden de geçerli önermelerin meydana getirdiği temellendirme rabıtaları”
olarak belirlemektedir. Oysa bilimin eksistensiyal kavramı, onu bir
varoluş minvali olarak anlamakta ve bu yüzden de onu, varolanı ya da
varlığı keşfeden veya açımlayan dünya-içinde-varolmanın bir hali olarak
kavramaktadır. Bilimin bütünüyle yeterli bir eksistensiyal yorumunu yapabilmek
içinse, hem varlığın anlamı, hem de varlık ve hakikat arasındaki
“rabıta”mn' varoluşun zamansallığından hareketle açıklığa kavuşturulmuş
olması lazımdır. Dolayısıyla aşağıdaki mülahazalar, m erkezi önemdeki
söz konusu meselenin anlaşılmasına hazırlık niteliğinde olup, giriş niteliğindeki
önkavram ilamımızdan2 daha ileriye giden bir fenomenoloji
idesi de zaten ancak buradan hareketle geliştirilebilir olacaktır.
Şu ana kadar yürüttüğümüz etüdümüzle ulaştığımız aşamaya uygun
olarak, teorik tutumun yorumuna ilişkin başka bir sınırlama da getirmemiz
gerekmektedir. Zira biz sadece el-altında-olanlarla bir-şey-için-
bakışsal ilgilenmenin, dünya-içinde mevcut bulunan mevcut-olanların
araştırılması faaliyetine nasıl dönüştüğünü ve bu dönüşme noktasının
kendisini inceliyoruz. Rehber niteliğindeki maksadımız, esasen dünya-
içinde-varolmanın zamansal konstitüsyonuna ulaşmaktır.
“Pratik” bir-şey-için-bakışsal elle yapma, kullanma veya benzeri
şeylerin “teorik” araştırmalara nasıl dönüştüğünü şu şekilde karakterize
etmek çok sık görülen bir şeydir: Varolanı öylece, saf biçimde temaşa
etmek için ilgilenmenin, her türlü elle yapma ve kullanmadan imtina
etmesi gerekir. Teorik tutumun “neşet” etmesinin en önemli tarafı,
praksisin ortadan kalkm asıdır buna göre. Eğer fiili Dasein’ın birincil ve
hakim varlık minvalini “pratik” ilgilenme olarak tespit edecek olursak,
o zaman “teori”, ontolojik imkanını praksis mahrumiyetine, yani bir tür
yoksunluğa borçlu olacaktır. Fakat ilgilenici meşgul olma sırasında,
spesifik bir yapıp etmenin yapılmıyor olması, onu hakim olan bir-şey-
için-bakışı bir artık olarak ortada bırakamaz. Zira bu gibi durumlarda
ilgilenme, tam da bunun için var olan [358] sadece-öylesine-bakışma
haline düşer. Oysa bu, hiç de bilimin “teorik” tutumuna varmış oidu-
1) Krş. § 44, s. 212 vd.
2) Krş. § 7, s. 27 vd.
379