Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

itleri nötralize ederek onları birer sak boyut haline getirmektedir. Oysa
böylelikle, hem yerin kendisi ve hem de el-altmda-olan gerecin bir-şey-
için-bakışsal biçimde istikamet kazanmış bulunan yer bütünlüğü, herhangi
bir cisim için geçerli olan yer çokluğuna indirgenivermektedir. Dünya-
içindeki el-altında-olanlann mekansallığı, bu itibarla kendi ilintililik karakterini
kaybedivermektedir. Dünya spesifik bir~şey-içinliğini kaybetmekte,
çevreleyen-dünya ise doğa-dünyasma dönüşüvermektedir. El-altmda-olan
gereç bütünü olarak “dünya" mekansallaşünlarak, sadece mev-
cut-olan uzanımlı cisimlerin salt biraradalığı haline getirilmektedir. Homojen
doğa-mekanı kendini sadece karşılaşılabilir varolanlara ilişkin bir
keşif minvaliyle gösterebilmekte, o da, el-altmda-olanlarm dünyaya-dair-
liğinin spesifik olarak dünyasızlaştınlmasıyla mümkün olabilmektedir.
Dünya-içindeki-varoluşuna münasip biçimde Dasein’a, hep zaten
(her ne kadar tematik olmasa da) keşfedilmiş olan mekan önceden verilmektedir.
Oysa bizatihi mekan, saf mekan-olmakhgı itibariyle içinde
taşıdığı imkanları bakımından öncelikle henüz mahrem kalmaktadır.
Mekanın özü gereği kendini bir dünya içinde tezahür ettiriyor olması,
onun varhk minvali hakkında henüz bir karara vardıramaz bizi. Çünkü
mekan, bizzat mekansal bir el-alunda-olan veya mevcut-olan varlık
minvaline sahip olmak zorunda değildir. Mekanın varlığı, Dasein’m
varhk minvaline de sahip değildir. Mekanın varlığını res extensa'nın
varhk minvalinden hareketle kavrayamıyor olmamız, bizi onun feno-
menolojik bakımdan [113] söz konusu res’in bir “fenomeni” olduğu ve
varlığı bakımından ondan farksız bulunduğu sonucuna götüremeyece-
ği gibi, mekanın varlığım res cogitflns’mkiyle aynı kabul etmemiz ve onu
sadece “öznel” olarak kavramamız gerektiği sonucuna da götüreme-
mektedir - söz konusu öznenin varlığına ilişkin sorgulanmaya değer
hususları ise daha nazarı dikkate bile taşımıyoruz!
Mekanın varlığının yorumuna dair günümüzde bile halen devam
eden mahcubiyet, mekanın konusal içeriğini yeterince bilmiyor olmamızdan
kaynaklanıyor değildir. Söz konusu mahcubiyetin nedeni, esas
itibariyle varlığın imkanlarının neler olduğu ve onun ontolojik ve kavramsal
yorumu konusunda yeterince şeffaflık sağlayamamış olmamızdır.
Ontolojik mekan meselesini anlayabilmemiz bakımından kritik
olan şey, mekanın varlığına ilişkin soruyu, tesadüfen hazır bulduğumuz
ve üstelik pek de ham olan varhk kavramlarından kurtarabilme ve mekanın
varlığı meselesini bizatihi fenomenin kendisi bakımından ve çeşitli
fenomenal mekansallıklar itibariyle varlığın imkanlarım açıklığa
kavuşturabilme istikametine taşıyabilmektir.
118