Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

Oysa bahsedilen celbin bu anlamı, en zorlama yorumların bile vicdana
yüklemeye çalışmayacağı bir şeydir. Peki o zaman, “vecibe-içinde-
olmaya celbetmek” ne demek?
Söz konusu celp anlamım açıklığa kavuşturmak için, vecibe-içinde-
olmanın eksistensiyal anlamı üzerinde durulmalıdır, bir edimin ya da
yapmamanın “yarattığı” sebep oluş anlamındaki türetilmiş bir vecibe
kavramı üzerinde değil. Böyle bir şeyi talep etmek, keyfi davranmak demek
değildir. Çünkü bizatihi Dasein’m kendisinden kopup gelen vicdanın
celbi, sadece ve sadece o varolana yöneliktir. Bu durumda, vecibe-
içinde-olmaya celbetmek demek, benim zaten bir Dasein olarak hep var
olduğum varlık imkanıma dair öne-celbetme demek olacaktır. Söz konusu
Dasein, birtakım hatalar veya yapmayışlar yüzünden kendine bir
“vecibe” yüklemek zorunda değildir. Dasein sadece sahih “vecibeliliği”
var etmelidir —ki kendisi zaten öyle vardır.
Bu durumda celbetmeyi doğru olarak duymak demek, kendi en zati
varlık imkanı içinde kendini anlamak, başka bir deyişle en zati sahih
mesul olabilme imkanı üzerine kendini tasarlamak demek olacaktır.
Söz konusu imkana kendini öne-celbettirme, Dasein’m celbe serbest
kalmasını da bünyesinde barındırır: celbedilebilirliğe hazır olma. Dasein
bu celbi anladığından, en zati varoluş imkanına kulak verici olur. O artık
kendini tercih etmiştir.
[288] Bu tercih sayesinde Dasein, herkes-benliğine kapalı kalan
kendi en zati vecibe-içinde-oluşunu mümkün kılar. Oysa herkes anlayışı,
elverişli kural ve kamu normlan bakımından yeterlilik ve yetersizliği
bilir sadece. Buna karşı gelindi mi, onların muhasebesini yapar ve
tazmin edilmesini talep eder. En zati vecibe-içinde-oluştan usulca kaçar
ve yüksek sesle yanlışları konuşur hale gelir. Fakat celbetme sırasında
herkes-benligi, benliğin en zati vecibe-içinde-oluşuna celbedilir. Celbi
anlamak tercih etmektir —ama vicdanı tercih etmek değildir, çünkü o,
bizatihi tercih edilebilir değildir. Burada tercih edilen, en zati vecibe-
içinde-olmaya hür kalmak olarak vicdana-sahip-olmadır. Celp aıılaytşt
şu demektir: vicdana-sahip-olmayı-isteme.
Ama bu, şu demek değildir: “iyi bir vicdana;” sahip olmayı isteme.
“Adının” temize çıkartılması da demek değildir. Tek bir şey demektir:
celbedilmeye hazır olmak. Vicdana-sahip-olmayı-isteme, fiili sebebiyet
vermeleri araştırmaktan olduğu kadar, özü gereği “vecibeli” anlamındaki
vecibeden kurtulmak eğiliminden de uzaktır.
Vicdana-sahip-olmayı-isteme daha ziyade, fiili mesul olma imkanının
varoluşa-dair en asli koşulu demektir. Celbi anlayarak Dasein,
304