Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

müz analizimiz, ilgilenilen istihdaf etme ile imkan arasındaki ilişkinin
ne olduğunu açığa çıkarmak içindir sadece: Buradaki konu, mümkün
olanın imkanı üzerine ve hatta bizatihi onun imkanlılığı hakkında te-
matik-teorik bir etütte bulunmak değil, dikkatimizi mümkün olandan
bir-şey-için-bakışsal biçimde uzaklaştırarak esas itibariyle neye-muin
künlüğe odaklanmaktır.
Öyle görünüyor ki, söz konusu edilen ölüme yönelik varlık, onu
gerçekleştirme gayesine sahip bir ilgilenme karakterine sahip olamaz.
Zira birinci olarak; bir imkan olarak ölüm, olası bir el-altında-olan veya
mevcut-olan değil, Dasein’m bir varlık imkanıdır. İkinci olarak; söz
konusu imkanın gerçekleşmesini sağlamak demek, vefatın sağlanması
demek olurdu. Oysa tam da bu durumda Dasein, ölüme yönelik varo-
luşsal varlığının zeminini kaybetmektedir.
Demek ki, ölüme yönelik varlık dendiğinde, onun “gerçekleştirilmesi”
kastedilmiyor. Keza bu ifade, şu anlama da gelemez: kendi imkanı
içindeki hitamın havalisinde eğleşmek. Mesela böylesi bir tutum, “ölüm
hakkında düşünmek” sırasında olur. Aslında böyle bir tutum, ölümün
ne zaman ve nasıl gerçekleşeceğine ilişkin imkanlar üzerine düşünüp
durma sırasında görülür. Ölüm üzerine kara kara düşünmek, ölümün
imkan karakterini onun elinden tümüyle almıyor ise de, ölümü başa gelecek
bir şey olarak düşünmeyi sürdürmektedir; böyle yaparken de
onun gücünü kırar ve ölüm üzerinde hesap edici bir iktidar kurmak ister.
Yani buna göre ölüm, bir imkan olsa da, bu imkanı mümkün olduğunca
az biçimde sergilemelidir. Oysa ölüme yönelik varlıkta (eğer karakterize
ettiğimiz imkanı bir imkan olarak anlayıp açımlayacaksak),
bahsedilen imkan hafifletilmeden bir imkan olarak anlaşılmalı, bir imkan
olarak geliştirilmeli ve ona yönelik tutumlarda bir imkan olarak ona
dayamlabilmelidir.
Dasein kendi imkanı içindeki imkanlarına hep birer beklenti içinde
tutum takınır. Mümkün olan bir şeyle, [262] “gerçekleşecek mi, gerçekleşmeyecek
mi, sonunda gerçekleşti mi” gibisinden beklentilerle engellenmemiş
ve kısıtlanmamış şekilde karşılaşılabilmektedir. Peki ama,
beklenti fenomeninin buradaki analizinin varlık minvali, ilgilenmek suretiyle
bir şeyleri gayelendirmek, diye ifade ettiğimiz mümkün olanın
varlık minvaline zaten isabet etmiyor mu? Bir beklenti, hedeflediği imkanı
öylesine anlar ve ona “sahip olur” ki, o imkanın gerçekleşip gerçekleşmediği,
ne zaman gerçekleşeceği ve gerçekte nasıl gerçekleşeceği
üzerine böylece odaklanır. Yani beklenti, bir imkanın olası gerçekleşmesine
öylesine dikkat yöneltmek değil, özsel olarak bu imkanın ger­
277