Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

lerin birbirine olan nesnel uzaklıkları, dünya-içindeki el-altında-olanla-
rın mesafe ve yakınlıklarıyla hiçbir surette örtüşmemektedir. Nesnel
uzaklıkları kesin biçimde biliyor olabiliriz. Fakat bu bilgi kör kalmaya
mahkumdur, eğer çevreleyen-dünyanm bir-şey-için-bakışsal keşfedici
yakınlaştırma işlevini icra edemiyorsa. Böyle bir durumda uzaklık bilgisi,
mesafe ölçümü yapmayan ilgilenici bir varlığın “umursadığı” bir
dünya için söz konusu olur.
“Doğayı" peşinen cihet alma ve nesnelerin “nesnel” olarak ölçülen
uzaklıklarını veri kabul etme yaklaşımı yüzünden, yukarıdaki tarzdaki
bir mesafe tefsir ve tahminlerini “öznel” diye nitelendirme eğilimi
hasıl olur herkeste. Oysa böyle bir “öznellik”, belki de dünya “gerçekliğinin”
en gerçeğini keşfedendir. Böyle bir öznelliğin, “bizatihi” farklı
olan bir varolana dair “öznel” keyfilikle ve öznelci “telakkilerle”
hiçbir alakası yoktur. Hergünkü Dasein’m bir-şey-için-bakışsal m esafe-
haldırm aklığı, “hakiki dünyanın” bizatihiliğini, bir başka deyişle, varolmak
suretiyle D asein’ın hep yam başında y er aldığı varolanın bizatihiliğini
keş/edebilm ektedir.
Mesafeleri birincil olarak ve hatta münhasıran ölçülebilir uzaklık
kabul etmek, içinde-var-olmakhğın asli mekansallığımn üzerini perdelemektedir
ne yazık ki. Zira bize “en yakm” olduğu düşünülen, bazen
“bize göre” en az mesafede olan olmayabilmektedir. Bize “en yakın”
olan, [ 107] vasati bir uzanma, elle tutma ve gözle görme uzaklığı içinde
mesafesi-kaldırılmış olanlardır. Dasein özü gereği mekansal olduğu
ve bunu mesafe-kaldırmaklık minvaliyle icra ettiği için, varolanlarla
meşguliyetini hep kendine belirli bir hareket payı bıraktığı mesafesi-
kaldırılmış “çevreleyen-dünya” içinde tutar. Bu nedenledir ki, uzaklık
itibariyle “en yakında” olanı çoğunlukla görmez ve duymaz. Esasen
görmek ve duymak, erişim kapsamları yüzünden uzaklan yakınlaştıran
duyularımız değildirler. Aksine Dasein, mesafe-kaldırıcı olduğundan
çoğunlukla bu iki duyuya başvurmaktadır. Mesela gözlük takan
birisi için gözlük, “burnunun üzerinde” olduğu için ona en yakm durandır.
Ama yine de kullanılan bu gereç, gözlük takan için karşı duvarda
asılı duran bir resimden belki de çok daha uzakta bulunmaktadır.
Söz konusu gerecin yakınlığı o kadar azdır ki aslında, çoğunlukla el altında
bulunmuyormuş gibi bile gelebilmektedir. Görme gereci veya telefon
ahizesindeki kulaklık bölümü, öncelikle el-altmda-olanlarm daha
önce hatlarını çizdiğimiz dıkkat-çekmezlik niteliğine sahiptir. Aynı
şey, bir tür yürüme gereci olan yollar için de geçerlidir. Attığımız her
adımla yola temas ederiz, bu nedenle de sanki bize en yakm ve el-al-
111