Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

tes’ın, herhangi bir müspet eleştiriye layık olmayan bir geleneğe bağlı
kalan ontolojik temel yönelimi, Dasein’m asli ontolojik sorunsalını açığa
çıkartma şansını elinden almış, dünya fenomenine yönelen bakışını
engellemiş ve “dünya”nm ontolojisini, belirli bir dünya-içindeki varolanın
ontolojisine duhul ettirmek durumunda bırakmıştır.
Buna karşı şöyle bir söz söylenebilir: Gerçekten de “dünya” sorunu,
hatta çevreleyen-dünyada yakından karşılaşılan varolanın varlığı meselesi
örtük kalmış olabilir. Ama yine de Descartes; varlığıyla diğer bütün
varolanları temellendiren, dünya-içindeki varolanların esası olan maddi
doğanın3 ontolojik karakterizasyonunun temelini atmamış mıdır?
Dünya-içindeki gerçekliğin öteki katmanları, söz konusu temel katman
üzerine bina edilmemiş midir? Uzanım sahibi nesnenin bizatihi kendisinde,
ilk bakışta birer nitelik olarak kendilerini gösteren, ama “esas
olarak" bizatihi extensio’nun niceliksel modifikasyonları olan belirlenimler
temellenmektedirler. [99] Kendileri de indirgenebilir olan işbu
nitelikler üzerine ise güzel, güzel değil, münasip, münasip değil, kullanılabilir,
kullanılamaz gibisinden özgün nitelikler dayandırılmaktadır.
Birincil olarak nesneliği cihet kabul etmek durumunda olduğumuzdan
söz konusu nitelikleri, nicelleştirilemez değer yüklemleri olarak kavramak
zorunluluğu ortaya çıkar ki, bunlar da, ilk önce sadece maddi bir
nesne olan bir şeye “iyi” damgasını vurur. Böylesi bir katmanlaştırmadan
geçilerek, ontolojik karakterizasyon “el-altmdaki gereç” olan varolana
varmaktadır. Demek ki, “dünya’’ya ilişkin Kartezyen analiz ancak,
yakmsal el-altında-olanın yapısının sağlam inşasını mümkün kılabilmektedir.
Sanki doğa nesnesi, kolayca ikmal edilerek eksiksiz bir kullanım
nesnesine dönüştürülebilir gibi gelmektedir.
Peki ama, özgün bir sorun olan “dünya" sorununu bir an için gö-
zardı ettiğimizde, dünya-içinde yakmsal olarak karşılaşılanın varlığına
ontolojik bakımdan bu şekilde erişmek mümkün olabilmekte midir?
Maddi nesnelik dediğimizde, belirli bir varlığı (nesnenin daimi mev-
cut-oluşunu) zımnen varsaymış olmuyor muyuz? Varolanı sonradan
gelen değer yüklemleriyle teçhiz etmekle onun ontolojik ikmalini sağlayamayız.
Aksine, bizatihi söz konusu değer nitelikleri de, varlık minvali
nesne olan belirli bir varolanın ontik belirlenimleri olarak kalmaktadırlar.
Değer yüklemlerinin eklenmesi, iyi olan şeylerin varlığı hakkında
hiçbir yeni malumat vermez bize. Aksine, varlık minvali halis
mevcut-oluş olmayı yine varsaym aktan ileriye gitmemiş oluruz. Değerler,
a) Husserl'in “ontolojiyi” bina edişinin eleştirisi! Aslında buradaki Descartes eleştirisi tamamen
bu amaçla buraya konulııvıştur!
102