Martin Heidegger - Varlık Ve Zaman

ilişkilerin rabıtasını daha önce1 imlenimsellik adıyla açığa çıkarmıştık.
İmlenimselliğin birliği, bizim dünya dediğimiz şeyi oluşturmaktadır. O
zaman şöyle bir soru akla gelmektedir: Dasein’la oluşturduğu birlik
içinde dünya gibisinden bir şey ontolojik bakımdan nasıl mümkün olabilmektedir?
Dünya ne minvalde var olmalıdır ki Dasein, dünya-içinde-
varolmak olarak varolabilsin?
Dasein kendi kendini var olduran o varlık imkanı uğruna varolmaktadır.
Dasein varolmak suretiyle fırlatılmış ve fırlatılmış olduğu
için de varolanlara tevdi edilmiştir. Dasein ne ise öylece var olabilmek
için (yani kendi uğruna var olmak için) varolanlara ihtiyaç duymaktadır.
Dasein fiilen varolduğu müddetçe, kendi varlığının uğruna varoluşunun
bu bir-şey-içinlik rabıtasını anlamaktadır. Varolmakta olan
Dasein kendini neyin-içinde olarak anlıyorsa o, onun fiili varoluşuyla
birlikte “şurada” var olmaktadır. Birincil kendini anlamanın neyin-
içindeliği, Dasein’m varlık minvaline sahiptir mesela. Dasein varolmak
suretiyle kendi dünyasını var eder.
Dasein’m varlığını ihtimam-göstermeklik olarak belirlemiştik. Onun
ontolojik anlamı ise zamansallıktı. Şuradalığın açımlanmışlığmın zamansa
İlıkla nasıl ve ne şekilde [365] tesis edilmiş olduğunu daha önce göstermiştik.
Şuradalığın açımlanmışlığı içinde dünya da onunla birlikte
açımlanmaktaydı. İmlenimselliğin birliği de, yani dünyanın ontolojik
konstitüsyonu da, bu durumda zamansallık üzerine temellenmek zorundadır.
Dünyanın eksistensiyal-zamansal imkan koşulu, ekstatik bir birlik
olarak zamansallığm ufuk gibisinden bir şeye sahip olmasında yatmaktadır.
Söz konusu ekstazlar, kendini sadece bir şeylere verme demek değildir.
Daha ziyade ekstaza, kendini-vermenin “nereyeliği” de aittir. Ekstazın
söz konusu nereyeliğine biz ufuksal şema diyoruz. Her üç ekstazdaki ekstatik
ufuk birbirinden farklıdır. Dasein’ın müstakbel biçimde (ister sahih,
ister gayrisahih olarak) kendine geri geldiği şemaya kendine uğrunalık diyoruz.
Dasein’ın fırlatılmış olarak kendini içinde bulduğu bulunuşla
açımlayan şemaya, fırlatılmışlığın nedeni veya temlik olunuşun nereyeliği
diyoruz. Bu şema, oldum-olasılığın ufuksal yapısını ortaya koymaktadır.
Fırlatılmış olarak kendine temlik olunmuş olan ve kendi varlığı için varolan
Dasein, bir şeylerde var olmak suretiyle huzura-getiricidir de aynı
zamanda. Huturun ufuksal şeması bir-şey-içinlikle belirlenmektedir.
İstikbal, oldum-olasılık ve huzur adındaki ufuksal şemaların birliği,
zamansallığm ekstatik birliği üzerine temellenmektedir. Zamansallığm
1) Krş. § 18, s. 87 vd.
387