Onderwijs: secundair onderwijs - Vlhora

verschillen staan deze afzonderlijk vermeld. Daarnaast treft men, eveneens per onderwerp en per facet, een
beschrijvende vergelijking. De opleidingen worden hierin niet bij naam geciteerd. Per facet worden de globale
bevindingen vermeld die voor de meerderheid van de opleidingen van toepassing zijn. Algemeen viel op dat er
veel gemeenschappelijkheid is tussen de gevisiteerde opleidingen. Mogelijk dat het macro-onderwijsbeleid –
zoals de decretaal vastgestelde competenties, de beleidsevaluatie lerarenopleiding – en de meer algemene
onderwijsontwikkelingen - zoal o.m. portfolio – een aantal gemeenschappelijkheden hebben gecreëerd. Globaal
gezien waren de commissies positief over de opleidingen. Op onderwerpniveau scoren alle opleidingen
‘voldoende’.
Onderwerp 1
Doelstellingen van de opleiding
Facet 1.1
Niveau en oriëntatie
Het competentieprofiel voor de professioneel gerichte bachelor leraar secundair onderwijs werd in alle
hogescholen geënt op de basiscompetenties voor beginnende leraren zoals ze door de Vlaamse overheid werden
vooropgesteld. De rollen van de leraar zoals in de inleiding beschreven werden daarin vorm gegeven. De
opleidingen kregen de uitdaging om dit te verbinden met de niveau-eisen voor professionele bachelor zoals
beschreven in het decreet op de herstructurering van het hoger onderwijs, dit een invulling te geven vanuit een
eigen visie en er een gepast didactisch concept aan te verbinden. Blijkens de zelfevaluatierapporten en de
gesprekken tijdens de visitatieronde stelden de commissies vast dat de opleidingen voldeden aan de
basiskwaliteit wat betreft het niveau en de oriëntatie van de doelstellingen.
De commissies stelden vast dat niet alle opleidingen even transparant de door het structuurdecreet
vooropgestelde competenties hadden verwerkt in hun competentieprofiel. Sommige opleidingen verwerken in de
gecommuniceerde opleidingsdoelen expliciet wetenschappelijke kennisvergaring, theoretisch redeneervermogen,
het inoefenen van praktische vaardigheden, het zelfstandig en kritisch reflecteren, de persoonlijke
verantwoordelijkheid en het teamgericht handelen van de student. In andere opleidingen zijn deze competenties
terug te vinden in visiedocumenten doch niet geïntegreerd in het competentieprofiel. Af en toe bleven deze
oriëntaties volgens de commissies te impliciet. Zowel de basiscompetenties voor beginnende leraren als de hier
genoemde bredere bachelorcompetenties integreren in een helder profiel is dan ook een sterke aanbeveling van
de commissies. Dergelijk profiel fungeert immers als referentiekader voor de verdere stappen in de
curriculumontwikkeling.
Het competentieprofiel werd in meerdere opleidingen ontwikkeld op basis van verschillende bronnen. In sommige
opleidingen speelde internationale samenwerking daarin een zeer belangrijke rol. In andere kan de afstemming
op buitenlandse opleidingen nog beter en breder uitgewerkt worden door zich meer te laten inspireren door
internationale expertise. Er zijn voldoende potentiële partners in Europa. Internationalisering als doel in de
profielen inbouwen kan ook nog beter.
De opleidingsdoelen zijn voldoende gericht op het verwerven van beroepsspecifieke competenties. De
commissies vragen de opleidingen evenwel om, ook voor het vastleggen van de opleidingsdoelen, de
samenwerking met het beroepenveld structureel te verankeren in hun werking. Bepaalde bezochte opleidingen
hebben in deze een voorbeeldfunctie.
De commissies zijn verder van oordeel dat opleidingen sterk verschillen in de mate waarin ze vorm weten te
geven aan een competentiegericht profiel. Interne samenwerking tussen docenten, samenwerking tussen
instellingen en inschakelen van externe begeleiding om competentiegericht leren te concretiseren zijn
aangewezen. Het competentiegericht leren dat soms adequaat en soms minder adequaat aanwezig is in de
doelstellingen, vergt in sommige opleidingen meer gerichte inspanningen om in de dagelijkse onderwijspraktijk te
functioneren. De lerarenopleidingen hebben in het didactisch vormgeven van hun opleidingen immers een
voorbeeldfunctie te vervullen in de hogescholen en ten opzichte van de stagescholen waarmee ze samenwerken.
22 | Onderwijs: secundair onderwijs in vergelijkend perspectief