Onderwijs: secundair onderwijs - Vlhora

Beroepsspecifieke competenties
Het beheersen van beroepsspecifieke competenties op het niveau van
beginnende beroepsbeoefenaar.
Basiscompetenties Leraren
(Bijlage DSRK)
De lijst ‘Basiscompetenties leraren’ wordt in
het besluit van de Vlaamse regering
gespecificeerd naar de verschillende
lerarenopleidingen in Vlaanderen. Zij bevat
een uitwerking met de specifieke
interpretatie voor de bachelor Onderwijs:
Secundair Onderwijs.
De doelstellingen van de Lerarenopleiding aan de Plantijnhogeschool zijn ingebed in de missie van de
hogeschool en het beleidskader voor onderwijsontwikkeling. Met betrekking tot onderwijs zijn de krachtlijnen uit
deze missie de volgende: hoger onderwijs en vorming van hoge kwaliteit; gerichtheid op de arbeidsmarkt en een
internationale context; belang van kennisverwerving; klemtoon op persoonlijkheidsontwikkeling; studentgerichtheid;
lerende organisatie; en flexibel, innoverend en toekomstgericht inspelen op de vraag naar levenslang leren.
Het beleidskader voor onderwijsontwikkeling is een explicitering van de visie op onderwijs en dient als basis voor
de programmaontwikkeling en onderwijsevaluatie van de opleidingen. In dit beleidskader kiest de hogeschool
ervoor zich in haar onderwijsontwikkeling, zijnde de curriculumontwikkeling en onderwijsorganisatie en meer
bepaald de leeromgevingen en werkvormen, te richten op onder meer duidelijke beroepsgerichte competenties,
op leereisen volgens wetenschappelijke inzichten, op studentenkenmerken, leereisen en waarden. Ze wenst
tevens te zorgen voor competentiegerichte leeromgevingen.
Voor de opbouw van haar doelstellingen baseerde de opleiding zich oorspronkelijk op het Decreet op de
lerarenopleiding van 16 april 1996 van de Vlaamse Gemeenschap en het besluit van de Vlaamse regering van 29
september 1998. Daarin staan de vereiste vaardigheden van een beginnende leerkracht beschreven,
ondergebracht in functionele gehelen. In april 2004 werden de opleidingsdoelen herschreven in termen van
competenties; dit gebeurde naar aanleiding van het Decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 4 april 2004. In
deze opleidingsdoelen geeft de opleiding aan welke algemene competenties en welke beroepscompetenties er
worden nagestreefd. De algemene competenties in die opleidingsdoelstellingen nemen de vorm aan van
attitudes: beslissingsvermogen, relationele gerichtheid, kritische ingesteldheid, leergierigheid, organisatievermogen,
zin voor samenwerking, verantwoordelijkheidszin, creatieve gerichtheid, flexibiliteit, gerichtheid op
adequaat en correct taalgebruik en communicatie. De beroepscompetenties zijn een vertaling van (een selectie
van) de vaardigheden uit het Decreet op de lerarenopleiding in termen van competenties.
Met het oog op een doorgedreven implementatie van het competentiegericht opleiden en een verheldering van de
doelstellingen, heeft de opleiding de competenties uit haar opleidingsdoelstellingen geherformuleerd en
vormgegeven in een eigen competentiemodel, dat erg herkenbaar en krachtig is voorgesteld in het beeld van een
honingraat. Het honingraatmodel volgt een generieke structuur van vijf competentiedomeinen: persoonsgebonden,
interactief, taakgebonden, leerbevorderend en vaktechnisch (domeinspecifiek) taakgebonden gedrag.
Onder deze domeinen werden de competenties ondergebracht en die werden uitgewerkt in gedragsindicatoren.
De eigen invulling van het competentiemodel geeft de opleiding een eigen gezicht. De commissie is van oordeel
dat de opleiding met dit honingraatmodel goed tegemoetkomt aan de eisen wat betreft de nagestreefde
algemene, beroepsgerichte en beroepsspecifieke competenties.
De opleiding brengt de studenten op verschillende manieren in contact met haar doelstellingen en
competentiemodel: via brochures van de hogeschool en de opleiding, via de verspreiding van het
honingraatmodel in de leslokalen en via de casus die een dag in het leven van een leraar beschrijft. Op die dag
plaatsen de studenten de verschillende competenties bij de respectieve activiteiten van de leerkracht. Uit de
gesprekken met de studenten en de afgestudeerden bleek dat ze niet enkel goed op de hoogte zijn van het
competentiemodel, maar er ook intensief mee werken en er voeling mee ontwikkelen. De competenties blijken het
denken en handelen van de studenten te sturen.
De brochures van de opleiding dienen ook als instrument om docenten, mentoren en werkveld te informeren over
de doelstellingen en het competentiemodel van de opleiding. Ze worden voortdurend bijgeschaafd. De docenten
716 | Opleidingsrapport Plantijnhogeschool