Onderwijs: secundair onderwijs - Vlhora

Facet 1.2
Domeinspecifieke eisen
De commissies hebben geconstateerd dat het domeinspecifiek kader van de opleidingen zich situeert in het
referentiekader zoals voorafgaand aan de bezoeken ontwikkeld door de visitatiecommissie. De oordelen op dit
facet variëren tussen voldoende en goed.
Ook wat het domeinspecifieke betreft verschillen de opleidingen in de mate waarin ze zich internationaal hebben
geïnspireerd. Veel opleidingen beperken zich tot de situatie in Nederland. Soms zijn er veel internationale
contacten maar blijft de opbrengst voor het eigen curriculum onduidelijk. Het meest rendement uit internationale
contacten werd gehaald in opleidingen die in een op de curriculumontwikkeling toegespitst samenwerkingsproject
hadden gewerkt, die een externe deskundige als begeleider van de curriculumontwikkeling hadden ingeschakeld
of die een specifiek onderzoeksproject rond curriculumontwikkeling hadden opgezet.
De meeste opleidingen werken aan de vernieuwing van inhouden en didactische opbouw van de opleiding,
rekening houdend met behoeften van het beroepenveld. Het systematisch in kaart brengen van die behoeften zou
echter nog sterker kunnen. Herhaaldelijk beroept men zich op de informele contacten bij stagebezoeken. Scholen
krijgen immers een steeds belangrijker wordende rol in het opleidings- en professionaliseringstraject van leraren.
Het opzetten van lerarenopleidingen in partnerschap met scholen en andere stakeholders vraagt nog de nodige
inspanningen.
Onderwerp 2
Programma
Facet 2.1
Relatie doelstelling en inhoud
De inhoud en de doelstellingen van de opleidingen zijn in bijna alle opleidingen voldoende op elkaar afgestemd;
één opleiding scoort voor dit facet onvoldoende. De onderwijsonderdelen worden in de opleidingen ingevuld op
basis van ECTS-fiches die fungeren als contract tussen de opleiding en de student. In sommige opleiding is de
relatie tussen de competenties die worden vermeld in het opleidingsprofiel en de inhouden van de
opleidingsonderdelen heel helder. De relevante algemene beroepscompetenties en de beroepsspecifieke
competenties worden dan meestal per opleidingsonderdeel ook vermeld op de ECTS fiches. Dat geldt echter niet
voor alle opleidingsonderdelen en alle opleidingen. Aan de vakinhoudelijke en algemeen pedagogische en
didactische kennis van de studenten en het oefenen van vaardigheden voor de praktijk wordt doorgaans stevig
gewerkt. Aan de zelfstandigheid en persoonlijke verantwoordelijkheid daarin, aan het diepgaand kritisch
reflecteren en aan het teamgericht handelen zou in de inhoudelijke opbouw van de programma’s nog meer
aandacht kunnen besteed worden.
Om de studenten ervan bewust te maken dat evidence based practice in het lerarenberoep vereist is, is het nodig
het onderzoekend handelen nog sterker een plaats te geven in de opleiding. De rol van de leraar als innovator /
onderzoeker kan in verscheidene opleidingen beter ingevuld worden. Een leerlijn die resulteert in het maken van
het eindwerk kreeg minder aandacht dan gewenst. Dit betekent zeker niet dat de professioneel gerichte
bacheloropleiding van haar studenten wetenschappelijk onderzoek moet vergen. Het zoekend en reflectief
omgaan met de eigen praktijk, waarbij gebruik wordt gemaakt van op het lerarenpubliek afgestemde publicaties
over onderzoeksbevindingen, is veel meer aan de orde. De vorm ervan – zij het actieonderzoek of het
ontwikkelen en toetsen van nieuwe leermiddelen of benaderingen – kan variëren.
De commissies adviseren algemeen de curricula nog sterker uit te werken rond competenties. De concrete
leerinhouden in de onderscheiden opleidingsonderdelen waren niet altijd voldoende expliciet in lijn met de in het
profiel vooropgestelde competenties. Zowel voor de lectoren als voor de studenten moet maximale transparantie
worden betracht. Inzicht in de opbouw van de opleiding met het oog op het bereiken van de competenties laat
Onderwijs: secundair onderwijs in vergelijkend perspectief | 23