07.05.2013 Views

Diccionario machiguenga-castellano {ISO: mcb]

Diccionario machiguenga-castellano {ISO: mcb]

Diccionario machiguenga-castellano {ISO: mcb]

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

aprisa 620 arder<br />

■ apretar tan fuertemente con la mano que se<br />

abre o se parte katavoagantsi.<br />

■ apretar un insecto para matarlo vichogagantsi.<br />

■ apretar(se) en algo vinaagantsi.<br />

aprisa adv.<br />

■ hacer algo aprisa tsatimatagantsi.<br />

apropiado/a adj.<br />

■ apropiado/a para ka- (V. Apén. 1).<br />

■ ser apropiado/a (líquido) kametiatagantsi.<br />

■ ser apropiado/a para ensartar<br />

kashintsatagetagantsi.<br />

■ ser apropiado/a para uno (ambiente o lugar)<br />

kametigitetagantsi.<br />

aprovecharse vr.<br />

■ aprovecharse de ventagantsi 1.<br />

apuradamente adv. tsatimani.<br />

apurado/a adj.<br />

■ estar apurado/a tampinatagantsi,<br />

tsatimatagantsi.<br />

apurar(se) vr. katimatagantsi, tsatimatagantsi.<br />

aquella, aquélla adj., pron. onta.<br />

aquello pron. yonta.<br />

aquel, aquél adj., pron. yonta.<br />

aquí adv. aka, akampatyo.<br />

■ aquí la tienes, aquí está nero.<br />

■ aquí lo tienes, aquí está neri.<br />

araña f. eto.<br />

■ especies: arágori, tsoronto.<br />

arañar vt.<br />

■ arañar (p.ej. un animal) kichankagantsi,<br />

kitenkagantsi.<br />

árbitro/a s. inti pitotankitsi (V. pitotagantsi).<br />

árbol m. inchato.<br />

■ árbol hueco inchatonaki.<br />

■ especies: ampeimétiki, anapatutsa, anápini,<br />

aronípini, avavo, avuntonishi, chakopiniro,<br />

chatáinaki, chomísanto, chonkirivanteki,<br />

chovankeriki, chovároki, chovikirishi, erapatsaki,<br />

etinípari, etsiki, etsirienka, etsiti, ichánane oati,<br />

igíshire kóncharo, impokirópini, impómeri,<br />

inkiníroki, iriráapini osheto, irivatiki, isetareki<br />

inkute, isonkipégoki osheto, ishamakípini shíntori,<br />

ishinkanápari pákitsa, itonkípini kémari, ivámane<br />

osheto, kachoneroki, kairotigaki, kamana,<br />

kamarampinirotaki, kamótsonto, kamua, kanai,<br />

kaneroki, kapaerípini, kaririki, katarompanaki,<br />

kentiaki, kentsorigériki, kétiri, kiaki, kichápiki,<br />

kimarokómpiki, kitepatúriki, koerípini, komagi,<br />

kompironíroki, kompu, konku, korinti,<br />

korintiniro, kosámati, koshantípini, koshíriti,<br />

kovantiniro, kovirishi, kovuvápini, kuatípini,<br />

kuríniro, kutoriki, máiki, makotápini, manítiki,<br />

mankoi, mapumetiki, marántsapa,<br />

matsipankometiki, matsogiroki, megirípini,<br />

meronki, meshia, meshipéroki, nearometiki,<br />

oseronampi, otinkamiseguto, pachantarópini,<br />

pacho, pamokoriápini, pánaro, panashinteki,<br />

pankáñai, pankériki, pantyárego, pao, paria,<br />

paroto, pashiroki, péroki, piiki, pocháriki, poíniro,<br />

pokoniriki, porenkiniroki, pótogo, potsotaroki,<br />

potsotiniro, sagomaki, ságori, samínkaa, sampiki,<br />

sampoa, sanirípini, sankorimetiki, santaropa,<br />

santemátiki, santonka, saraamáshiri, saventa,<br />

segiriki, sempirígito, sevántoki, sevari,<br />

sompotsiroróntoki, sumpa, suriópaki,<br />

sharoenkáriki, shimáshiri, shimperimétiki, shina,<br />

shinkotimétiki, shinteniriki, shinti,<br />

shintipoaniroki, shintorimpanaki, shintorípini,<br />

shirígari 2, shirinchóviva, shítiro, shonagiareki,<br />

shoshovashi, tagároki, tagóntago, támaro,<br />

tampianíroki, tampiápini, tana, tevoki, tiómpana,<br />

toároki, tókora, toneki, torótoto, tsarogavántoshi,<br />

tsegontorintsípini, tsiarometiki, tsigatyáreki,<br />

tsigéroki, tsigorioki, tsimiriki, tsineri, tsintaki,<br />

tsíntsiro, tsirerikiníroki, tsiriápata, tsiririntiki,<br />

tsirotonaki, tsivaki, tsompántoki, tsonkitiroki,<br />

tsontenkiroki, yanáshiri, yanirimáiki, yogenti,<br />

yokoaki, yomento, yonkero.<br />

■ ser árbol chatotagantsi.<br />

arbusto m. inchákii.<br />

■ especies: aitsípini, ananta, anatirishi,<br />

chairómpini, chana, chochoki, evárantsi,<br />

ichoropetápini atava, igitoirópini kémari,<br />

impómeri, inkanishi, inkoarikípini, ishinkurépari<br />

kanari, jorova, kamagéroshi, kamatópini,<br />

kamatsirinishi, kamavityoki, kanai, kaneroki,<br />

kanirigompureki, kavúniri, kemporiki, kiakiniro,<br />

kogíniri, konkoerípini, kontonápini, korempi,<br />

kovanti, kovúvashi, koyaviriki, máati,<br />

mañaneroki, marántsapa, marátishi, marivati,<br />

maserópini, matiagérishi, matsikantsishi, moka,<br />

oserotsarate, oshetópini, pakitsápari, pamoko,<br />

parívana, pigarintsishi, pitariki, pitírishi, poároki,<br />

pochashiroki, potogovareki, puañarípini,<br />

puchónkani, pugoro, sananko, sanishi, sankátishi,<br />

santóvana, saritsopenta, savataroki, serimpiníroki,<br />

sompotsípini, soromárore, shankénkero,<br />

shigirikápini, shimákoa, shimápini, shimatonaki,<br />

shimperentsípini, shintigotareki, taratsípini,<br />

tsarogavántoshi, tsinítiki, tsiriapatániro, tsorítishi,<br />

vínkoki, yairípini, yashivotoki.<br />

■ estar en un arbusto o en un palo<br />

chakiitakotagantsi.<br />

■ ser arbusto o palo delgado chakiitagantsi 2.<br />

arco m. piámentsi.<br />

arco iris m. yoge.<br />

arder vi. morekagantsi, poamatagantsi.<br />

■ arder con llamas grandes<br />

morekatsantsaenkatagantsi.<br />

■ arder (en forma de llamarada)<br />

aratsantsaenkatagantsi.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!