Commentarii ad Homeri Odysseam i.pdf

γαλήνῃ, καὶ ἐν σκοτομήνῃ βαθείᾳ. ὃ καὶ αὐτὸ πρὸς ἀγαθοῦ γέγονεν. εἰ γὰρ ἦν ἡμέρα,
τῇ τῶν Κυκλώπων ἂν προσέσχον γῇ οὐκ ἐπὶ καλῷ. ἔστι δὲ ἡ περὶ τῆς τοιαύτης νήσου
Ὁμηρικὴ φράσις τοιαύτη. (ῃερς. 116.) νῆσος ἔπειτα λάχεια παρὲκ λιμένος τετάνυσται
γαίης Κυκλώπων. οὔτε σχεδὸν οὔτ' ἀποτηλοῦ. ὑλήεσσα. ἐν δ' αἶγες ἀπειρέσιαι
γεγάασιν ἄγριαι. οὐ μὲν γὰρ πάτος ἀνθρώπων ἀπερύκει. οὐδέ μιν εἰσοιχνεῦσι
κυνηγέται. (ῃερς. 1.) οἵ τε κατ' ὕλην ἄλγεα πάσχουσι, κορυφὰς ὀρέων ἐφέποντες. ὃ
δὴ πρὸς ψόγον τῆς κυνηγετικῆς τέχνης παρέῤῥιπται. (ῃερς. 122.) οὔτ' ἄρα ποίμνῃσι
καταΐσχεται κατὰ τοὺς ἡμέρους τόπους, οὔτ' ἀρότοισιν. ἀλλ' ἥγ' ἄσπαρτος καὶ
ἀνήροτος ἤματα πάντα ἀνδρῶν χηρεύει. βόσκει δέ τε μηκάδας αἶγας. (ῃερς. 125.)
εἶτα αἰτίαν ἐντιθέμενος δι' ἣν εὐδαίμων οὖσα ἡ νῆσος ἀοίκητός ἐστι, φησίν. οὐ γὰρ
Κυκλώπεσσι νέες πάρα μιλτοπάρῃοι. οὐδ' ἄνδρες νηῶν ἔνι τέκτονες οἳ κάμοιεν νῆας
αἳ τελέοιεν ἕκαστα, ἄστε' ἐπ' ἀνθρώπων ἱκνεύμεναι, οἷά τε πολλὰ ἄνδρες 1.328 ἐπ'
ἀλλήλους νηυσὶ περόωσι θάλασσαν. (ῃερς. 130.) οἵ κέ σφιν καὶ νῆσον ἐϋκτημένην
ἐκάμοντο. καὶ ἔστι τοῦτο ναυτιλίας ἔπαινος. τῷ ὄντι γὰρ ἀοίκητοι ἂν ἦσαν αἱ νῆσοι
μὴ ταύτης οἰκιζούσης αὐτάς. (ῃερς. 131.) εἶτα μετὰ τὴν τοιαύτην αἰτίαν
ἐπεμβληθεῖσαν ἐκ περικοπῆς ἐπάγει καὶ τὸ λοιπὸν ἐγκώμιον τῆς χώρας, εἰπών. οὐ
μὲν γάρ τι κακή γε. φέροι δέ κεν ὥρια πάντα. ἐν μὲν γὰρ λειμῶνες ἁλὸς πολιοῖο παρ'
ὄχθας, ὑδρηλοὶ, μαλακοί. μάλα ἂν ἄφθιτοι ἄμπελοι εἶεν. ἐν δ' ἄροσις λείη. μάλα κεν
ἢ τάχα κεν βαθὺ λήϊον αἰεὶ εἰς ὥρας ἀμῷεν. (ῃερς. 135.) ἐπεὶ μάλα πῖαρ ὑπ' οὖδας.
οὕτω καὶ τοὺς εἰς γεωργίαν δεξιοὺς τόπους τεχνιέντως ὁ ποιητὴς φιλοκρινεῖ. (ῃερς.
136.) ἐν δὲ λιμήν φησιν εὔορμος, ἵν' οὐ χρεὼ πεισματός ἐστιν. οὔτ' εὐνὰς βαλέειν
οὔτε πρυμνήσι' ἀνάψαι. ἀλλ' ἐπικέλσαντας, μεῖναι χρόνον, εἰσόκε ναυτέων θυμὸς
ἐποτρύνῃ καὶ ἐπιπνεύσωσιν ἀῆται. αὐτὰρ ἐπὶ κρατὸς λιμένος ῥέει ἀγλαὸν ὕδωρ,
(ῃερς. 141.) κρήνη ὑπὸ σπείους. περὶ δ' αἴγειροι πεφύκασιν. ὑδροχαρὲς καὶ
ὑδατοτρεφὲς τοῦτό γε φυτόν. καὶ τοιαύτη μὲν ἡ τῆς νήσου ἔκφρασις τῆς θαυμαστῆς.
ὡς δηλοῖ καὶ τὸ, νῆσον θαυμάζοντες ἐδινεόμεθα κατ' αὐτήν. ἧσπερ ὄνομα οὐκ εἰκὸς
εἰδέναι τὸν Ὀδυσσέα διὰ τὴν αὐτῆς ἐρημίαν. (ῃερς. 116.) τινὲς μέντοι τὸ λάχεια
ὄνομα τῆς νήσου ὑπώπτευσαν, ὡς γνωσθὲν διὰ Κίρκης τῷ Ὀδυσσεῖ ἐξ ἐρωτήσεως.
ἕτεροι δὲ, λάχειαν, τὴν εὔγεων φασὶ καὶ ἐπιτηδείαν λαχαίνεσθαι ἤτοι σκάπτεσθαι,
ὅθεν καὶ τὸ λάχανον. κεῖται δὲ καὶ μετὰ ταῦτα ἡ λέξις ἐν τῷ, ἀκτή τε λάχεια. εἰ δὲ
γράφεται τετρασυλλάβως ἐλάχεια, εἴη ἂν, ὥσπερ λιγὺς λίγεια, οὕτω καὶ ἐλαχὺς
ἐλάχεια ἡ ἐλαχίστη. (ῃερς. 116.) Τὸ δὲ παρὲκ λιμένος γαίης Κυκλώπων ἐγγὺς ἐόντων
καὶ ὧν ὁ χῶρος ἐγγὺς κατὰ τὸν ποιητὴν, ἑρμηνεύει εὐθὺς ἐν τῷ, οὔτε σχεδὸν οὔτ'
ἀποτηλοῦ. Τὸ μὲν γὰρ οὐ σχεδὸν, εἴρηται διὰ τὴν ˉεκ πρόθεσιν. τὸ δὲ οὐδ' ἀποτηλοῦ,
διὰ τὴν πˉαρα. τὸ μὲν γὰρ οὐ σχεδὸν, ἔξω καὶ μακράν που ἐστί. τὸ δὲ οὐ τηλοῦ, ἐγγύς
ἐστι, καὶ ὡς εἰπεῖν, πάρεστι. τοιαύτη δὲ ἡ σημασία τοῦ τε παρὲκ καὶ τοῦ παρέξ. (ῃερς.
116.) Σημείωσαι δ' ὡς ἐν τοῖς τοιούτοις ποτὲ μὲν ἡ ˉεξ πρόθεσις ἐπικρατοῦσα, νικᾷ.
οἷον. παρὲκ νόον ἤγουν μακρὰν νοὸς ἤγαγε. ποτὲ δὲ, ἡ πˉαρα, ὡς ἐνταῦθα, ἔνθα
ἐγγὺς τῆς λαχείας εἰσὶν οἱ Κύκλωπες. (ῃερς. 118.) Τὸ δὲ ὑλήεσσα, πιθανολογεῖ τὸν ἐν
τῇ νήσῳ πληθυσμὸν τῶν αἰγῶν. ὥσπερ καὶ τὸ τετάνυσται δηλοτικόν ἐστι τοῦ
παραμήκη τὴν νῆσον εἶναι. (ῃερς. 118.) Τὸ δὲ ἀπειρεσίας αὐτόθι αἶγας εἶναι, ἡ
ἐφεξῆς ἄγρα δηλώσει. (ῃερς. 119.) Ἄγριαι δὲ πάντως, αἱ περὶ τόπον ἀοίκητον, ταυτὸν
δ' εἰπεῖν ἔρημον. διὸ ἐπάγει. οὐ γὰρ πάτος ἀνθρώπων ἀπερύκει καὶ τὰ ἑξῆς. Πάτος δέ
φασιν, ἡ ἀναστροφὴ, ἤτοι ὁδός. ὅθεν ἀπόπατος, ἡ ἄφοδος ἤτοι κόπρος. καὶ
ἀποπατεῖν, τὸ ἀφοδεύειν. καὶ παροιμία τὸ, ἐκ πάτου. ἀντὶ τοῦ ἐκ ποδῶν.
ὀνοματοποιεῖται δὲ καὶ αὐτὸ, καθὰ καὶ ὁ κτύπος καὶ ὁ δοῦπος καὶ τὰ τοιαῦτα. (ῃερς.
122.) Τὸ δὲ οὔτε ποίμναις καταΐσχεται, ἀντὶ τοῦ κατέχεται. οὐ γὰρ ἀξιοῖ εἰπεῖν
κατοικεῖται, τοῦτο γὰρ ἐπὶ ἀνθρώπων λέγεται. (ῃερς. 124.) Τὸ δὲ ἀνδρῶν χηρεύει,
διαφορά ἐστι τῆς τοιαύτης νήσου πρὸς τὴν τῶν Κυκλώπων. ἄσπαρτοι μὲν ἄμφω καὶ
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ.
Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
373