Commentarii ad Homeri Odysseam i.pdf

σπηλαίῳ, ἦν γὰρ ἂν ψυχρὸς ὁ λόγος διὰ τὸ ἐν σμικροπρεπίᾳ κακόζηλον, ἀλλ'
ἐνέργειαν ἐνεργείᾳ, τὸ ῥᾷον δηλαδὴ τοῦ ἐπιπωπασμοῦ τῆς φαρέτρας τῷ ἀπόνῳ τοῦ
σπηλαίου συγκλεισμῷ. καὶ οὐκ ἦν εἰς πλέον διασκευάσαι τὴν παραβολήν. ὡς οὐδὲ
τὸ, ὥστε σκύλακας ποτὶ γαίῃ κόπτε. (ῃερς. 315.) Τὸ δὲ ἐπέθηκε, πρὸ βραχέων καὶ
προσέθηκεν εἶπεν. ἐνταῦθα δὲ ὥσπερ τὸν φθόγγον, οὕτω καὶ τὸν συριγμὸν
ἀγριαίνων τοῦ Κύκλωπος ῥοῖζον αὐτόν φησι κατὰ γένος θηλυκὸν Ἰωνικῶς. φησὶ
γάρ. πολλῇ δὲ ῥοίζῳ πρὸς ὄρος τρέπε πίονα μῆλα. ὥσπερ δὲ ἡ ῥοῖζος, οὕτω παρά τισι
καὶ ἡ λιμός. Ἰστέον δὲ ὅτι κατὰ τὸν ποιητὴν ῥοιζεῖν λέγεται ποιμὴν τουτέστι
συρίττειν ἐν τῷ ἐξάγειν ποίμνιον ἢ ὅλως νέμειν. οἱ δὲ παλαιοὶ καὶ ἄλλας ἔχουσι
λέξεις ἰσοδυνάμους ποιμενικάς. Παυσανίας δὲ καὶ ψιττάζειν λέγει τὸ ποιμενικῶς
φθέγγεσθαι. (ῃερς. 316.) Ὅτι ἀμύνης λόγος τὸ, αὐτὰρ ἐγὼ λιπόμην κακὰ
βυσσοδομεύων εἴπως τισαίμην, δοίη δέ μοι εὖχος Ἀθήνη. τουτέστι φρόνησις. διὸ
ἐπάγει. ἥ δέ μοι κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή. τὸ γὰρ κατὰ ῥωμαλεότητα
περιγενέσθαι τοῦ Κύκλωπος ἤδη ἀποδεδοκίμασται. Περὶ δὲ τοῦ βυσσοδομεύειν καὶ
τοῦ εἴπως ἀντὶ τοῦ ὅπως προδεδήλωται. (ῃερς. 319.) Ὅτι Κύκλωπος ἔκειτο μέγα
ῥόπαλον κατὰ Ὀδυσσέως λόγον παρὰ σηκῷ χλωρὸν ἐλαΐνεον. τὸ μὲν, ἔκταμεν ὄφρα
φοροίη αὐανθέν. ὅ φησιν ἡμεῖς εἰσορῶντες εἰκάζομεν ὅσσον θ' ἱστὸν νηὸς
ἐεικοσόροιο μελαίνης, φορτίδος, εὐρείης. ἥτ' ἐπεράᾳ μέγα λαῖτμα. τόσσον ἔην μῆκος,
τόσσον πάχος εἰσοράασθαι. τοῦ μὲν ὅσσον τ' ὄργυιαν ἐγὼν ἀπέκοψα παραστὰς καὶ
παρέθηκ' ἑταίροισιν, ἀποξῦναι δ' ἐκέλευσα. οἵδ' ὁμαλὸν ποίησαν. ἐγὼ δ' ἐθόωσα
παραστὰς ἄκρον. ἄφαρ δὲ λαβὼν ἐπυράκτεον ἐν πυρὶ κλέῳ. καὶ τὸ μὲν εὖ κατέθηκα
κατακρύψας ὑπὸ κόπρῳ. ἣ κατὰ σπείους κέχυτο μεγάλ' ἤλιθα πολλή. αὐτὰρ τοὺς
ἄλλους κλήρῳ πεπαλάχθαι ἄνωγον ἢ πεπάλασθαι κατὰ Ἀρίσταρχον, ὅς τις
τολμήσειεν ἐμοὶ σὺν μοχλὸν ἀείρας τρίψαι ἐπ' ὀφθαλμῷ ἢ ἐν ὀφθαλμῷ, ὅτε τὸν
γλυκὺς ὕπνος ἱκάνει. οἱ δ' ἔλαχον οὓς ἂν καὶ ἤθελον αὐτὸς ἑλέσθαι. αὐτὰρ ἐγὼ
πέμπτος μετὰ τοῖσιν ἐλέχθην. δίχα δηλαδὴ τοῦ λαχεῖν ἐπιδοὺς ἐμαυτὸν τῷ κινδύνῳ.
τῶν γὰρ ἄλλων οὐκ ἐχρῆν ἐπιλογὴν γενέσθαι ἄλλως, (ῃερς. 331.) ἢ διὰ τοῦ
κληρώσασθαι. ἵνα μήτε οἱ λειφθέντες φθονήσωσι, μήτε οἱ προκριθέντες μέμψωνται,
ὡς ἐπιλεγέντες εἰς κίνδυνον. καὶ εἰσὶ ταῦτα ἡ πρὸ ὀλίγων ἀρίστη τῷ Ὀδυσσεῖ
φανεῖσα βουλή. ἀνελεῖν γὰρ ἔσω τοῦ σπηλαίου τὸν Κύκλωπα οὐκ ἦν ἀρίστης ὡς
ἐῤῥέθη βουλῆς. (ῃερς. 334.) Ὅρα δὲ ὡς ἐν ἀγαθῷ ἔργῳ εὐτυχῶς ὁ κλῆρος ἔπεσε τῷ
Ὀδυσσεῖ, ὃ μυριαχοῦ ἱστορεῖται γίνεσθαι. καὶ οὐ μόνον κατὰ τὴν ἐπιλογὴν εὐτυχεῖ ὁ
παρὼν κλῆρος, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴν ὕστερον σωτηρίαν. δύο γὰρ δορπήσας ὁ Κύκλωψ
οὐδενὸς τῶν λαχόντων ἥψατο. (ῃερς. 3.) Χλωρὸν δὲ ὑποτίθεται τὸ καὶ
προσημειωθὲν ῥόπαλον, ἵνα μὴ ξηρανθὲν ἄλλως ἔχῃ τι ὑπόσαθρον καὶ ἀσυντελὲς εἰς
τὴν τοῦ πελωρίου τύφλωσιν. ἀπὸ τῆς χλόης δὲ τὸ χλωρὸν ὡς ἀπὸ τῆς πράσου τὸ
πράσινον. Τὸ δὲ ἐλαΐνεον, πλεονασμὸν ἔχει τοῦ ˉε τῆς παραληγούσης. Τὸ γὰρ
ἐντελὲς, ἐλάϊνον. ὡς ἐν τῇ ˉε ῥαψῳδίᾳ προγέγραπται. ἴσως δὲ καὶ Ἰωνικῶς ἐκ τοῦ
ἐλαΐνειον γίνεται ἀπελεύσει τοῦ ἰῶτα. ἵνα ἐκ τοῦ ἐλάα, ὃ τὴν ἐλαίαν δηλοῖ, γένηται
εἷς μὲν τύπος μετουσιαστικὸς τὸ ἐλάϊνον, δεύτερος δὲ τὸ ἐλαΐνειον. Τὸ δὲ ἔκταμεν,
οἱ ἀκριβέστεροι ἔκσπασε γράφουσιν. ἐχρῆν γάρ φασι τὸν τηλικοῦτον Κύκλωπα καὶ
αὐτόπρεμνον ἐκσπάσαι τὸ φυτὸν. (ῃερς. 322.) Εἰς δὲ τὸ, 1.345 ἐεικόσορος, γράφουσιν
οἱ παλαιοὶ ὅτι εἰκόσορος μὲν διὰ τοῦ ˉο. πεντηκόντερος δὲ διὰ τοῦ ˉε. ἑρμηνεία δὲ
τοῦ ἐεικόσορος τὸ, ἐείκοσιν ἑταίρους ἔχειν ἐρέσσοντας δηλαδή. (ῃερς. 323.) Τὸ δὲ
ἐκπεράα μέγα λαῖτμα, πρὸς διαστολὴν εἴρηται τῶν σχεδιῶν, αἳ οὐκ ἂν τοιοῦτον κῦμα
διαπεράσαιεν. (ῃερς. 324.) Ὅρα δὲ τὸ πάχος κοινότερον λεχθέν. οὕτω δὲ καὶ μᾶκος,
προπερισπωμένως μέντοι, τὸ μῆκος φασὶν οἱ ∆ωριεῖς. (ῃερς. 325.) Ὄργυιαν δὲ
προπαροξυτόνως ἡ παλαιὰ λέγει Ἀτθὶς, ὥσπερ καὶ ἄγυιαν. οἱδὲ ὕστερον τὸν τόνον
κατάγουσι. (ῃερς. 327.) Τὸ δὲ ὁμαλὸν ἐποίησαν, ἀντὶ τοῦ ἀπώξυναν, κατὰ τὸ,
Ερευνητικό έργο: ∆ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ – ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΑΤΡΟΛΟΓΙΑ.
Εργαστήριο ∆ιαχείρισης Πολιτισµικής Κληρονοµιάς, www.aegean.gr/culturaltec/chmlab.
Χρηµατοδότηση: ΚΠ Interreg ΙΙΙΑ (ETΠΑ 75%, Εθν. πόροι 25%). Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Πολιτισµικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, © 2006.
Επιτρέπεται η ελεύθερη χρήση του υλικού µε αναφορά στην πηγή προέλευσής του.
392