28.05.2013 Views

tesi G. Basile.pdf - EleA@UniSA - Università degli Studi di Salerno

tesi G. Basile.pdf - EleA@UniSA - Università degli Studi di Salerno

tesi G. Basile.pdf - EleA@UniSA - Università degli Studi di Salerno

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Quannu ’u Mastru si accorsi chi iu restava<br />

stupidu, fittu lu sulu guardannu,<br />

60 chi ’mmienzu tramuntana e nnua ’nchianava.<br />

Mi <strong>di</strong>ssi: «Ciuotu, cacciati de ’ngannu;<br />

si fussiru i Gemielli ’n cumpagnia<br />

63 de chillu specchiu chi ni st’allustrannu,<br />

avissi vistu ’n cielu ssa russìa<br />

cchiù vicinu de l’Ursi figurari,<br />

66 si nun escissi de la vecchia via.<br />

E cumu va, si ’u vua miegliu pensari,<br />

figurati Sionna attentamenti<br />

69 ccu chistu muntu, supra ’a terra stari,<br />

’na vista aviri, ’e cieli <strong>di</strong>fferenti,<br />

e pie<strong>di</strong> cuntra pie<strong>di</strong> chi ’u caminu,<br />

72 chi Fetontu nun fici accortamenti,<br />

a chistu muntu passassi vicinu,<br />

a llatu mancu, e a destra all’autru muntu,<br />

75 si tieni lu ’ntellettu chiaru e finu».<br />

«Certu, Mastru – <strong>di</strong>ss’iu – ’nfigna a stu puntu<br />

nun vid<strong>di</strong> chiaru cumu mo <strong>di</strong>sciernu,<br />

78 dduvi lu ’ngiegnu avìa stancatu e muntu.<br />

Gira lla terra supra ’nu gran piernu,<br />

’n faccia allu sulu, cchiù ’nu stessu juornu<br />

81 ad unu muntu è estatu, a n’autru viernu.<br />

59. stupidu: da stupidus latino nel suo significato <strong>di</strong> sbalor<strong>di</strong>to, voce usata in Calabria.<br />

60. chi ... ’nchianava: ‘il sole che si trovava tra il Nord (la tramontana) e noi’. La tramontana è il<br />

vento settentrionale. Virgilio succintamente inizierà dai versi successivi la intricata <strong>di</strong>ssertazione<br />

astronomica. Prima ipotizza la costellazione dei Gemelli che è unita al sole (solstizio d’estate),<br />

quin<strong>di</strong> lo Zo<strong>di</strong>aco risulterebbe più vicino alle Orse (al nord) e perciò più a sinistra; poi pensa a<br />

Gerusalemme e al Purgatorio con lo stesso orizzonte astronomico, ma l’una a nord del tropico del<br />

Cancro e l’altro a sud del Tropico del Capricorno, quin<strong>di</strong> il sole è alla sinistra <strong>di</strong> Dante.<br />

61. Ciuotu: ‘stolto’, limitato sul piano intellettivo, ma qui è in senso affettuoso e richiama lo stupidu<br />

del verso 59, che vale per ‘stupefatto’, ‘sbalor<strong>di</strong>to’.<br />

63. allustranna: ‘illuminando’.<br />

64, ssa russìa: ‘questo rossore’.<br />

76-78. «Certu … stancatu e muntu: ‘«In verità, Maestro – <strong>di</strong>ssi io – mai fino ad ora / ho visto così<br />

chiaramente, proprio in quel punto là / dove il mio intelletto pareva <strong>di</strong>fettoso»’. Scervini usa gli<br />

aggettivi stancatu (stanco) e muntu (spremuto).<br />

81. ad unu … a n’autru viernu: ‘Ad un monte (montagna-Purgatorio) è primavera, in un’altra<br />

montagna (Sion), è inverno’. Il me<strong>di</strong>us circulus della sfera che costituisce il Primo mobile è<br />

343

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!